Behruzbek Hamidov
Sizning ish kuningiz soat nechada boshlanadi? O’z vaqtida kelish uchun soat nechada turish kerak? Ko’pgina kompaniyalarda ofisga erta tongda kelish va kech qolish odat tusiga kiradi: ish beruvchilar shu tarzda o’z xodimlaridan maksimal darajada siqib chiqishlari mumkin deb o’ylashadi. Biroq, Oksford universiteti olimlarining ta’kidlashicha, ish kunini ertalab soat 10 dan oldin boshlash talabi xodimlarning kasal bo’lib qolishlari, charchashlari va doimiy stressda yashashlariga olib keladi.
An’anaviy soat 9:00 dan 18:00 gacha ish tartibi 55 yoshgacha bo’lgan kattalar uchun mos emas, chunki u ularning sirkadiyalik ritmlariga mos kelmaydi. Bu kayfiyat, shaxsiy samaradorlik va umumiy ruhiy salomatlikka jiddiy tahdid soladi. Professor Pol Kelli hatto jamoatchilikni bizning tabiiy “soatlarimiz” bilan sinxronlashtirish uchun ishlash va o’rganish naqshlarini o’zgartirishga undaydi.
Sirkadiyalik ritmlarni o’rganish bo’yicha o’tkazilgan tajribalar shuni ko’rsatdiki, o’quvchilarning aksariyati ertalab soat 10 ga qadar darsda diqqatini jamlay olmaydi. Shunday qilib, o’n yoshli talaba faqat 8:30 dan keyin o’ylay boshlaydi, o’n olti yoshli – 10:00 dan keyin va universitet talabasi nihoyat 11:00 da uyg’onadi. Doktor Kellining ishonchi komilki, o’qish jadvalidagi kichik o’zgarishlar sezilarli foyda keltiradi va akademik natijalarni yaxshilashga yordam beradi. Uni nima deb o’ylashga majbur qiladi?
