Behruzbek Hamidov
Ota-ona sevgisi unga nima beradi, nega bu muhim?
Kichkina bola hali ham o’zi haqida hech narsa bilmaydi, u o’zini yaqinlari uni qanday ko’rsa, shunday ko’radi. Bolaga har bir murojaat bilan – so’z, intonatsiya, imo-ishora, hatto sukunat – biz unga u haqida biror narsa aytamiz. Ma’qullash, sevgi va qabul qilishning takroriy belgilaridan bolada “men yaxshiman” tuyg’usi, qoralash, norozilik, tanqid signallaridan esa – “menda nimadir noto’g’ri”, “men yomonman” hissi paydo bo’ladi. Bola jazoni “Sen yomonsan!”, tanqid – “Siz qila olmaysiz!”, e’tiborsizlik – “Men sizga ahamiyat bermayman” yoki hatto “Men sizni sevmayman” degan xabar sifatida qabul qiladi.
Shuning uchun, bolaning xavfsizligi, uning tarbiyasi va o’quv muvaffaqiyati haqida qayg’urar ekanmiz, biz hozir unga qanday xabar yuborayotganimizni bilishimiz kerak. Bola qanchalik kichik bo’lsa, bizdan olgan ma’lumotlarning ta’siri shunchalik kuchli bo’ladi. Yaxshiyamki, yosh bolalar bilan ota-onalar odatda ko’proq mehribon va ehtiyotkor bo’lishadi. Ammo bola o’sib ulg’aygan sayin, biz uni “tarbiyalashga” ko’proq intilamiz va ko’pincha u bizning iliqligimiz, qabulimiz va roziligimizga qanchalik muhtojligi haqida o’ylamaymiz. Biz bolalar bilan qanday gaplashishimizga e’tibor bermaymiz. Lekin ular bizni har doim tom ma’noda tushunishadi va ular uchun ma’nodan ko’ra so’zning ohangi muhimroqdir. Agar ohang qo’pol, g’azablangan va hatto oddiygina qattiq bo’lsa, bola shunday xulosaga keladi: “Ular meni yoqtirmaydilar”, “ular menga kerak emas”.
