Behruzbek Hamidov
ISHDA FAROVONLIK: ZAMONAVIY ISH MUHITINING MUHIM OMILI
Ko‘pchilik ishchilar ba’zida o‘zini ishxonaga tegishli emasdek his qiladi. Bunga sabab – o‘zini yolg‘iz yoki begona his qilish, hamkasblarning qo‘llab-quvvatlovi yetishmasligi, rahbariyat bilan aloqa zaifligi, adolatsiz reklama siyosati, yuqori bosim ostida ishlash yoki stress bo‘lishi mumkin. Bunday holatlarda ayrimlar ish joyini tark etishni yechim deb biladi. Ammo iqtisodiy, oilaviy yoki shaxsiy sabablarga ko‘ra bu qarorni qabul qilish hamisha oson emas. Ko‘pchilik norozilikni “zarur yovuzlik” sifatida qabul qilishga majbur bo‘ladi.
Shu o‘rinda savol tug‘iladi: yechim bormi?
Ha, bor! Va bu yechim – ishdagi sog‘lom muhitni yaratish va xodimlarning farovonligiga e’tibor qaratishdir.
Ushbu maqolada quyidagi masalalarda so`z boradi.
- Sog’lomlashtirishusullari
- Rivojlanayotgan tendentsiya
- Yaxshi amaliyot
- Ish stressi
- Sog’lom mehnat sharoitlarini yaratish zarurati
- Ish joyidagi sog’lom turmush muammolarini ko’rsatadigan belgilar
Ish asosiy huquqdir, lekin u ham chidab bo’lmas yuk bo’lishi mumkin. Ikkinchisi sodir bo’lganda, o’zgartirish zarurati ishxona yoki ishchi tomonidan yoki ikkalasi tomonidan belgilanadi.
Ishxonalardagi salbiy holat nafaqat ish sharoitida xodimda baxtsizlikni keltirib chiqaradi balki bu sizning shaxsiy va ijtimoiy hayotingizga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan norozilikka olib keladi.
Sog‘lomlashtirish usullari
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, yaxshi uxlash va sog‘lom ovqatlanish – ishda energiya, diqqat va ijobiy kayfiyat uchun muhim omillardir. Bundan tashqari, jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanish, ixtisoslashtirilgan kurslarda ishtirok etish, ish muhitini o‘zgartirish orqali yangi motivatsiya topish ham mumkin.
Ishdan vaqtincha uzilish – tushlik tanaffuslari, ta’til yoki dam olish kunlarida ishdan chalg‘ish – ruhiy holatni tiklashda samarali vosita hisoblanadi. Ish joyini shaxsiy detallar (rasmlar, o‘zingiz yoqtirgan buyumlar) bilan bezash esa hissiy barqarorlikni mustahkamlaydi.
Moslashuvchanlik va ijobiy munosabat
Kompaniyada yuzaga kelayotgan o‘zgarishlarga ijobiy yondashish, ulardan qo‘rqmaslik kerak. Bu sizga yangi imkoniyat eshiklarini ochishi mumkin. Hamkasblar va rahbarlar bilan sog‘lom munosabatda bo‘lish esa ishdagi farovonlikning asosiy omilidir. Farovonlik avvalo o‘zimizdan boshlanadi: baxtli bo‘lish — bu munosabat masalasi.
Kompaniyalar uchun tavsiyalar
Bugungi kunda kompaniyalar ishchilarning sog‘lig‘i va farovonligini ta’minlash bo‘yicha faol choralar ko‘rmoqda. Bu quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- Jismoniy farovonlik: sport musobaqalari, fitnes zallari, sog‘lom ovqatlanish sharoitlari yaratish.
- Hissiy farovonlik: stressni kamaytirishga qaratilgan treninglar, psixologik maslahatlar, “Mindfulness” dasturlari.
- Ovqatlanish madaniyati: sog‘lom ovqat menyulari, dietolog xizmatlari.
- Ish-hayot muvozanati: moslashuvchan jadval, onalik/otalik ta’tili, dam olish uchun sharoitlar yaratish.
- Ijtimoiy himoya: xodimlarga tibbiy va yuridik xizmatlarni taklif qilish.
Bunday tashabbuslar xodimlarning ishga bo‘lgan sadoqatini oshiradi, ularning salomatligini saqlaydi va kompaniya uchun yuqori mahsuldorlik, raqobatbardoshlik va daromad keltiradi.
Stress va uning oqibatlari
Yevropa Xavfsizlik agentligi hisobotlariga ko‘ra, xodimlar ta’tilining asosiy sababi – ish bilan bog‘liq stressdir. Bu uzoq ish soatlari, tartibsiz jadval, xavfli mehnat sharoitlari va oilaviy muvozanatning buzilishi kabi omillar bilan bog‘liq.
Jahon Iqtisodiy Forumi hisob-kitoblariga ko‘ra, global sog‘liqni saqlash xarajatlarining uchdan ikki qismi stress bilan bog‘liq kasalliklarga to‘g‘ri keladi. Ular inson hayoti uchun jiddiy xavf tug‘diradi.
Xulosa: farovonlik — bu ustuvorlikdir
Ishdagi yomon amaliyotlar nafaqat xodimlarga, balki kompaniyaning o‘ziga ham zarar yetkazadi. Shu sababli, har bir xodim ish joyini faqat maosh uchun emas, balki sog‘lom va barqaror psixologik muhit asosida tanlashi kerak.
Farovonlik – bu nafaqat baxt, balki baraka, o‘sish va muvaffaqiyat kafolatidir. Ishchilar baxtli bo‘lsa, kompaniya ham gullab-yashnaydi.
