Behruzbek Hamidov
Kuchlanish alomatining yagona ta’rifi hali ham mavjud emas. Bu ko’pincha doimiy stress, ortiqcha ish yoki hatto zo’ravonlik natijasida yuzaga keladigan to’liq jismoniy va hissiy charchoq holati sifatida tavsiflanadi. “Jabrlanuvchilar” o’zlarining his-tuyg’ularini quyidagicha ta’riflaydilar: ular xuddi mashinada o’tirgandek, gaz pedalini bosgandek his qilishadi, lekin ayni paytda mashina salyangoz tezligida harakat qiladi. Bunday odamlar jismonan va psixologik jihatdan “yoqib ketadi”, energiya yo’qotadi va endi normal ishlay olmaydi.
Turli xil odamlar, shu jumladan juda yoshlar ham xavf ostida. Ular bilan nima sodir bo’lishining asosiy sababi ishdagi stress, ayniqsa mas’uliyatning ortishi, jiddiy vaqt va energiya xarajatlari va ortiqcha talablar bilan bog’liq. Bu, birinchi navbatda, menejerlar, rahbarlar, politsiya xodimlari, o’t o’chiruvchilar, askarlar, hukumat amaldorlari, shifokorlar, o’qituvchilar, ijtimoiy yordam bo’yicha mutaxassislarga tegishli – ularning barchasi aql bovar qilmaydigan stressni boshdan kechirmoqda.
Bugungi kunda xavf guruhi bolalar va o’smirlar bilan kengayib bormoqda. Maktabda va oilada ularga ko’pincha imkonsiz vazifalar beriladi va ko’p narsalarni talab qiladi; ularning kuni daqiqadan daqiqaga rejalashtirilgan va bu kasallikning boshlanishiga yordam beradi.
