deal ota-onalar yo’q. Shuning uchun, har birimiz u yoki bu tarzda ota-onalik oqibatlarini his qilamiz. Har kimning o’z ko’karishi bor. Ota-onalar biz ularga yordam berishga harakat qilayotganimizni payqamadilar yoki (ba’zan tom ma’noda) bizning yordamimizni chetga surib qo’yishdi. Bolalikda haddan tashqari ko’p narsalarni olgan odamlar (abadiy bola) mustaqil rivojlanish imkoniyatidan mahrum bo’lib, shaxs sifatida rivojlana olmadilar.

Ota-onalik , biz qancha berishimiz yoki olishimizga qarab, ma’lum darajalarga ega. Shu munosabat bilan, ota-onaning namoyon bo’lishi shkala shaklida taqdim etilishi mumkin: zararli oqibatlarga olib keladigan ekstremal, halokatli shakllardan minimal ifodalangan shakllarga qadar. 

O’lchovning bir uchida, bola ota-onasiga uning yordami va g’amxo’rligi uchun tan olinmasdan, o’z imkoniyatlaridan tashqarida g’amxo’rlik qilishi kerak edi. Natijada, voyaga etganida, bunday odam boshqa odamlarning yordamini qabul qila olmay, faqat berishni davom ettiradi. Qarama-qarshi tomonda ota-onaning minimal namoyon bo’lishi bilan vaziyat mavjud. Bunday holda, odam kamroq salbiy oqibatlarga duch keladi, garchi u o’tmishdagi tuzoqqa tushib qolmaslik uchun ham ehtiyot bo’lishi kerak.

Qo’shimchaning turi kabi, ota-onalik oqibatlari ham biz bilan hayot davomida qoladi. Biroq, sizning shaxsiyatingiz shakllanishiga nima ta’sir qilganini tushunganingizdan so’ng, u bilan ongli ravishda kurashishingiz mumkin. Sizning xatti-harakatlaringizni qanday naqshlar nazorat qilishini tushunasiz va o’z farzandlaringizni ulardan himoya qila olasiz.

Ota-onalik belgilarini, hatto eng o’ta og’ir holatlarda ham aniqlash oson emas

Atrofdagilar bolaning turli darajalarda – kognitiv, ijtimoiy, hissiy, aqliy rivojlanishda tengdoshlaridan oldinda ekanligini ko’rishadi va bu ba’zida hayratga sabab bo’ladi: “U yoshdan ham rivojlangan! Shunday mustaqil!” Biroq, bu tez rivojlanish sur’atlariga nima sabab bo’layotgani haqida hech kim o’ylamaydi. Bola o’z yoshiga mos bo’lmagan mas’uliyatni o’z zimmasiga olishi kerak.SINOVDAN O’TING

• Test: Siz ota-onangizdan ajralganmisiz?

Bunday bolalar kuchli stressni boshdan kechirishadi. Ular kattalar bo’lmasalar ham, kattalar kabi harakat qilishga majbur bo’lishadi. Atrofdagilar ularni o’rnak deb bilishadi, ichki holati esa ko’p narsani xohlamaydi. Ota-onaning ekstremal shakllaridan aziyat chekadigan bolalarda ko’pincha asabiy tiklar va uyqu muammolari bor, chunki ular stressni engishga qodir emaslar. Ular hech qachon bolalar kabi o’zini tutishga o’rgatilmaganligi sababli, ular buni sezgan tengdoshlari bilan qanday o’ynashni va muloqot qilishni bilishmaydi. Bunday bolalar o’zlarini “boshqacha” his qilishadi, chunki bo’sh vaqtlarida ular o’z yoshiga xos bo’lmagan ishlar bilan band.

Mening yigitimning sakkiz yoshli qizi bor, u boladan ko’ra kattalarga o’xshaydi. U onasi bilan yashaydi, lekin vaqti-vaqti bilan u bizga tashrif buyuradi. Ajablanarlisi shundaki, u hech qachon bolalarimiz bilan o’ynamaydi. U har doim to’qqizgacha kiyinadi; ammo, asosan, uning kiyimlari va aksessuarlari kattalar uchun ko’proq mos keladi: ulkan quyoshdan saqla