Behruzbek Hamidov
Olimlarning fikricha, qora va oq rangga bo’linish noto’g’ri. Leyptsig universiteti psixologi Xenning Plessner shunday deydi: “Biz hozir aniq vaziyatlar qaysi fikrlash usuli muvaffaqiyatli ekanligini aniqlab berishini bilamiz. U gollandiyalik psixolog Ap Deksterxaus tomonidan taklif qilingan ongsiz fikrlash nazariyasiga shubha bilan qaradi.
Ongsiz fikrlash nazariyasiga ko’ra, odamlar ongli ongsiz murakkab aqliy vazifalarni bajarishlari mumkin. Ongli fikrlash muammoda bir nechta o’zgaruvchilar mavjud bo’lgandagina samarali bo’ladi. Muhimroq savollarda, muallifning fikricha, javobning o’zi ong osti chuqurligidan kelib chiqadi. Shuning uchun intuitiv odamning afzalligi bor, deydi nazariya yaratuvchisi.
Ammo so’nggi paytlarda unga nisbatan ko’proq tanqidlar eshitilmoqda.
Ongsizning hech qanday afzalligi yo’q
Sidneydagi Yangi Janubiy Uels universiteti psixologi Ben Nyuell 2008 yilda ongsiz fikrlash uchun hech qanday dalil topa olmadi. Bundan farqli o’laroq, sezgi boshqaruviga yo’l qo’ygan ko’ngillilar hisobga olinmagan ma’lumotlardan eng ko’p zarar ko’rganlar edi.
Aydaxo shtat universiteti psixologlari Todd Torshteynson va Bouling Grin shtat universitetidan Skott Uayrovning xulosalari yanada keskinroq. 2009 yilda ular Deksterxaus tajribasi natijalarini takrorlashga harakat qilishdi – ba’zida hatto bir xil materialdan foydalanish. Ular muvaffaqiyatsizlikka uchradi.
