Mentalitet muayyan madaniyatning majburiy qismi bo’lib, uning shakllanishiga turli omillar ta’sir qilishi mumkin. Bu nafaqat madaniy sharoitlar, balki ko’p yillar davomida rivojlanishi mumkin bo’lgan ijtimoiy sharoitlardir.

Psixologiya nuqtai nazaridan mentalitet

Psixologiya nuqtai nazaridan mentalitet ma’lum bir jamiyatning ruhiy hayotining muayyan uslubi va turidir. Uning tarkibiy qismlarini to’liq ochib berish uchun qarashlar tizimi qo’llaniladi, tafakkur hisobga olinadi. Psixologlar mentalitetning to’rt turini ajratib ko’rsatishadi:

• Vahshiylik. Ushbu turdagi odamlar yaxshi omon qoladilar va juda chidamli. Bu g’oliblarning mentaliteti.
• Intel. Odamlar o’zlarining qulayliklarini e’tiborsiz qoldiradilar, juda yuqori samaradorlikni namoyish qilish bilan birga, ular o’lim va og’riqdan juda qo’rqishadi.
• Aristokratik. U mustaqillik, boylikka intilish bilan ajralib turadi, yuksak ma’naviyatga ega.
• Burjua. Bu odamlar mehnatkashlardir. Ular kamdan-kam hollarda samimiy bo’lishadi, lekin ular o’zlarida mavjud bo’lgan narsalarni qanday saqlash va himoya qilishni bilishadi.

Shartli ravishda, ma’lum bir xalqning qanday faoliyat bilan shug‘ullanishi, qanday fikrlash tarziga ega ekanligini hisobga olib, mentalitetni har xil turlarga bo‘lish mumkin. Hamma xalqlar har xil. Ularning asrlar davomida o’tib kelayotgan turli urf-odatlari, o’z xohish-istaklari va hayotga qarashlari bor.

Mentalitet va mentalitet o’rtasidagi farq nima?

Mentalitet har qanday xalqning asosi va madaniyatining ma’lum bir o‘zagi hisoblanadi. O’z navbatida, mentalitet atrofimizdagi dunyoni ko’rish usulidir va bu holda har doim hissiy komponent mavjud. Mentalitet umuminsoniy ma’noga ega. Mentalitet haqida gap ketganda, ular turli xil ijtimoiy qatlamlar yoki inson taraqqiyotining davrlari haqida gapiradilar. Mentalitet tufayli ma’lum bir dunyoqarash paydo bo’lishi mumkin.

Mentalitet – bu ijtimoiy tabiatning ma’lum bir guruhi bilan bevosita bog’liq bo’lgan madaniyat. U ma’lum bir fikrlash tarzi yordamida, dinda, an’analarda, tilda, odamlar tanlagan falsafada namoyon bo’ladi. Mentalitet kengroq tushuncha bo’lib, uning yordamida siz umuman fikrlash tarzini tasvirlashingiz mumkin.