Kasbni qanday tanlash kerak: psixolog maslahati

Zamonaviylik muammosi

Kasbga yo’naltirish – bu kasbiy faoliyatni tanlashga ta’sir qiluvchi qobiliyatlarni aniqlashga qaratilgan ijtimoiy, psixologik va pedagogik tadbirlar majmui. Bunday komplekslarni yaratishning sababi, hatto kattalar ham har doim kim ishlashni xohlayotgani haqidagi savolga javob bera olmaydigan holatlardir.

Bunday odamlarga yordam berish uchun ularga kasb tanlashda yordam beradigan maxsus muassasalar tashkil etiladi. Agar ilgari bandlikka ko‘maklashish markazlari faqat ish izlovchiga xabar yuborish orqali ish taklif qilgan bo‘lsa, bugungi kunda ular salohiyatni ro‘yobga chiqarishda yordam berishadi va kasbiy yo‘lning boshida ko‘mak berishadi.

Kasbga yo’naltirish tuzilmasi

Kasb-hunarga yo’naltirishning o’ziga xos xususiyatlari – bu bolalar bog’chasidan boshlab, bolalar zamonaviy kasblar bilan endigina tanisha boshlagan paytdan boshlab. Maktab yoshidagi bosqichlarda bolalarga o’zlarini turli sohalarda sinab ko’rish imkoniyati beriladi, bu kelajakdagi kasbni tanlashga sezilarli ta’sir ko’rsatishi mumkin. O’rta sinflarda bolalar kerakli kasbni belgilaydilar va shundan so’ng ular texnikumga o’qishga boradilar yoki o’rta maktabda o’qishni davom ettiradilar.

Kasbiy yo’l-yo’riq odamlarga ishni tushunish uchun kerakli ma’lumotlarni olishga yordam beradi, shuningdek, tanlovdan o’tish va moslashishga yordam beradi.

Kasbiy o’zini o’zi belgilash bosqichlari

Kasbiy sohada o’z taqdirini o’zi belgilash tug’ilishdan boshlanadi va bir necha bosqichlardan o’tadi. Inson kim bo’lishni xohlashini o’zi belgilaydi, ammo o’z taqdirini o’zi belgilash kasbiy yo’nalishdan kelib chiqadi. Shunday qilib, quyidagi bosqichlar mavjud:

1. Oldindan o’yin bosqichi kelajakda katta ahamiyatga ega, chunki bu yoshda bolaning idroki, nutqi va qadriyatlari shakllanadi.
2. O’yin bosqichi 3 yoshdan 8 yoshgacha davom etadi, bunda bolalar kattalarga taqlid qila boshlaydilar, o’yin orqali kasblarga faol qiziqish ko’rsatadilar.
3. 8 yoshdan 12 yoshgacha bo’lgan davrda bola o’quv jarayonida o’zini o’zi boshqarish va introspektsiyani o’rganadi.
4. 12 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan bola endigina o’z xulosalarini chiqarib, kelajak kasbini tanlashni boshlaydi.
5. Keyingi bosqich institutda o’qishni o’z ichiga oladi, qachonki shaxs o’z tanlovining muhimligini allaqachon tushungan.
6. Oltinchi bosqich 3 yilgacha davom etishi mumkin, bu davrda odamga boshlang’ich kabi munosabatda bo’ladi.
7. Bundan tashqari, inson to’laqonli ishchi bo’lib, talaba emas, balki hamkasb rolini o’ynaydi.
8. Keyingi bosqich – bu xodimning rivojlanishi, u o’z hamkasblari orasida ajralib turadi.
9. Yakuniy bosqichni murabbiylik deb atash mumkin, bunda shaxs barcha qiyinchiliklarni engib, kelajakda yangi kelganlarni o’zi o’qitish huquqiga ega bo’ladi.

Kasb tanlash hozirgi zamonning asosiy ijtimoiy muammosidir, chunki ularning dolzarbligi doimo o’zgarib turadi. Ushbu muammoni hal qilish uchun psixolog maktabda turli testlarni o’tkazadi. Psixologiyadagi bu yondashuv kasb tanlashda yordam berishda eng sodda va samarali hisoblanadi. Kasb tanlashda asosiy maslahat shundaki, inson qanday biznes bilan shug’ullanishni xohlashini tushunish uchun faqat o’zini tinglashi kerak.