Pik kasalligining mohiyati

Ushbu kasallikni birinchi bo’lib Arnold Peak aniqlagan (bu 19-asrning oxirida edi). Neyropatolog-psixiatr bemorlarni kuzatar ekan, demans patologiyasi miyaning bir qismida lokalizatsiya qilinganligini aytdi.

Keyinchalik boshqa olimlar bu gipotezani tasdiqladilar va ta’sirlangan hujayralar ichida tau oqsillari bo’laklarini topdilar. Ushbu modda barcha hujayralarda mavjud, ammo mutatsiya natijasida uning miqdori juda ko’payadi. Pik kasalligida lezyon haqiqatan ham frontotemporal lobda to’plangan.

Pik kasalligining o’ziga xos xususiyati nimada?

Kasallik 40 yoshdan 60 yoshgacha rivojlana boshlaydi va u turli bosqichlarga ega. Birinchidan, hissiy buzuqlik paydo bo’ladi – odam befarq bo’ladi yoki aksincha, impulsiv bo’ladi. U qasam ichishni boshlaydi, qasddan shahvoniylikni namoyish etadi, so’zlari va harakatlarini nazorat qilishni to’xtatadi.

Taxminan bir yil o’tgach, kognitiv buzilishlar qo’shiladi: odam yozish ko’nikmalarini, hisoblash, kasbiy bilimlarni saqlab qoladi. Ammo unga gapirish va o’ylash juda qiyin: bemorlar bir xil iborani takrorlashlari, harakatlarni takrorlashlari mumkin.

Pik kasalligi, Altsgeymerdan farqli o’laroq, tez rivojlanadi: birinchi “qo’ng’iroqlar” o’limga kelgan paytdan atigi 5-10 yil o’tadi …

Kasallikni qo’zg’atadigan qo’shimcha sabablar – alkogolizm, giyohvand moddalar, onkologiya, insult, diabet, chuqur behushlik, bosh suyagi shikastlanishi, turli infektsiyalar va vitamin etishmasligi.

Qanday davolash kerak?

Pik kasalligi nutq va nevrologik testlar, MRI, kompyuter tomografiyasi, elektroensefalogramma va miya omurilik suyuqligini tekshirish yordamida aniqlanishi mumkin. Yakuniy tashxis faqat miya biopsiyasi bilan tasdiqlanadi.

Ammo, afsuski, bu davolanish ishlamaydi – miyadagi o’zgarishlar qaytarilmasdir. Ammo dori vositalari yordamida bemorning hayot sifatini yaxshilash va uning Yerda qolish muddatini 10-15 yilga uzaytirish mumkin.

Muhim tavsiyalar

• Pik kasalligi bilan og’rigan bemorlarning qarindoshlari ko’pincha kichik tafsilotlarni eslab, bolalik, kattalar hayoti haqida gapirishni so’rashlari kerak.
• Ko’pincha bemorga uning kimligini, uning uchun kim ekanligingizni eslatib turing, oilaviy fotosuratlarga qarang, tabassum qiling, uni quchoqlang.
• Xonadon atrofiga maishiy texnikadan qanday foydalanish, muzlatgichdagi mahsulotlar qanday nomlanishi haqida eslatuvchi stikerlarni osib qo’yishingiz mumkin.
• Bemorning telefoni oddiy raqamlar yordamida “issiq tugmalar” yoki ovozli terish uchun dasturlashtirilgan bo’lishi kerak: 1 – qizining telefoni, 2 – nabirasining raqami va boshqalar.
• Siz bunday odamlar bilan sabr-toqat bilan muloqot qilishingiz kerak, oddiy iboralar bilan, bolalarda bo’lgani kabi, qichqirmang – demans bilan og’rigan odam o’zi bilan nimadir noto’g’ri ekanligini tushunmaydi.
• Odamning harakatlanishini osonlashtirish uchun hojatxona eshikdagi yorqin stiker bilan belgilanishi kerak. Ammo ta’sirning keskinligidan qo’rqmaslik uchun ko’zgular va shovqin manbalarini olib tashlash kerak.
• Atrofdan hammaga odam kasal ekanligini tushuntiring, uni savollar bilan bezovta qilmaslik kerak.