Stress nafaqat bizni doimo o’rab oladi, balki uni qanday qilib to’g’ri engish kerakligini bilmasak ham to’planadi. Natijada turli xil jismoniy va hatto ruhiy kasalliklar rivojlanishi mumkin, ularning sababini biz darhol topa olmaymiz. Art-terapiya – bu qiziqarli, foydali va eng muhimi, salbiy bilan kurashishning oddiy usuli.

Ular qanday qilib o’ylab topdilar

Psixoanalizning buyuk asoschilari Zigmund Freyd va Karl Gustav Yung ongsizni o’rganib chiqdilar, ular psixoterapiya usullaridan biri sifatida art terapiyaning rivojlanishiga asos soldilar. San’atni buyurtma qilish uchun emas, balki o’zimiz uchun qilsak, biz his-tuyg’ularimizni, his-tuyg’ularimizni ifodalaymiz, holatimizni tuval, loy, musiqaga chizamiz. Bu shuni anglatadiki, ushbu xususiyatdan foydalanib, siz to’plangan negativlikdan xalos bo’lishingiz mumkin.

O’zingizning ichki his-tuyg’ularingizni tinglash orqali siz ularni “o’zingizni” ifoda etadigan san’at ob’ektiga o’tkazishingiz mumkin. Art-terapiya tushunchasini rassom Adrian Xill kiritgan bo’lib, u sil kasalligi bilan og’rigan bemorlarga ijodkorlikning ijobiy ta’siriga e’tibor qaratdi. Ushbu amaliyotning muhim jihati mutaxassis bilan birgalikda ishingizni keyingi tahlil qilishdir. Bu asosiy muammolarni aniqlashga yordam beradi, shuningdek, ba’zi tasvirlar nimani anglatishini tushunishga yordam beradi. Bundan tashqari, art-terapiya profilaktika chorasi bo’lib, stressni to’plash uchun vaqt topolmaydi va salbiy darhol tashqi narsaga aylanadi.

Bu nima uchun?

Ushbu terapiya nimani beradi? Emotsional holatni barqarorlashtirishdan tashqari, ijodiy fikrlashni rivojlantiradi. Ammo biz uning foydali ta’sir ko’rsatadigan asosiy psixologik jihatlarini ko’rib chiqamiz:

• o’z faoliyatining bevosita natijalarini kuzatish orqali o’zini o’zi qadrlash va o’ziga ishonchni oshiradi;
• yorqin ranglar, kichik detallar, g’ayrioddiy shakllar va monoton harakatlarga e’tibor qaratish orqali stress darajasini pasaytiradi;
• o’z muammolarini tahlil qilish va ularni hal qilish yo’llarini topish orqali depressiya bilan kurashishga yordam beradi;
• shaxslararo nizolarni eng yaxshi hal qilish uchun tashqi tomondan baholash imkonini beradi;
• o’z harakatlarining motivlarini tahlil qilish va qadriyatlarni aniqlash uchun chuqur fikrlashga yordam beradi.

Art-terapiya turlari

Har bir inson o’zi uchun tugallanishi osonroq bo’lgan ijod yo’nalishini tanlaydi, chunki ko’pchiligimiz ijodiy bo’lmagan sevimli mashg’ulotlarga egamiz yoki san’atga umuman qiziqmaymiz. Biroq, ma’lum bir funktsiyani bajaradigan bir nechta umumiy yo’nalishlar mavjud.

1. Surat. Fotosurat – bu haqiqatga imkon qadar yaqin tasvirlarni uzatish usuli. Shu sababli, yorqin lahzalarni suratga olish va ushbu fotosuratlardan kollajlar yoki kompozitsiyalar yaratish bizga odamning diqqatini qaratgan aksanlarni aniqlashga imkon beradi. Bunday faoliyatni tahlil qilish bizga qanday ongsiz muammolar insonni bezovta qilayotganini tushunishga imkon beradi. Shundan so’ng, xuddi shu fotosuratdan foydalanib, siz muammoni hal qilishni boshlashingiz mumkin – ijobiy suratlar oling, maqsadlaringizni tasavvur qiling.
2. Musiqa. Musiqani tinglash, ijro etish yoki hatto bastalash mumkin. Kayfiyatga, asosiy yoki kichik kalitlarning ustunligiga qarab janrni tanlashga e’tibor qaratish lozim. Bunday naqshlarni aniqlab, siz ularni o’zingizning holatingizni tuzatish uchun ishlatishingiz mumkin.
3. Chizma. Texnologiya, asboblar, materiallardan foydalangan holda tasviriy san’atning har qanday turi terapiya sifatida foydali bo’ladi. Siz boshqa asarlarni nusxalashingiz yoki o’zingizni yaratishingiz mumkin, asosiysi jarayonning o’ziga e’tibor qaratishdir.
4. Kino. Kino terapiyasi odatda mutaxassis bilan birgalikda amalga oshiriladi, chunki bu erda muhim element syujet, qahramonlarning harakatlari va ularning o’zaro ta’sirini muhokama qilishdir. Bu inson diqqatini jamlagan qadriyatlarni ochib beradi.
5. Ertaklar. Bu tur hamma uchun, shu jumladan bolalar uchun ham amal qiladi. Muammoni aniqlash, unga bo’lgan munosabatingizni tushunish va uni hal qilish uchun qandaydir fitna ko’rib chiqiladi. Bu holda, bu ertak, afsona yoki har qanday kitob bo’lishi mumkin.