Xususan, biz ijtimoiy tarmoqlarda tez-tez post qo‘yadigan erkaklar ayollarga xos bo‘lib ko‘rilishini ko‘rsatamiz, bu hodisani biz “tez-tez e’lon qiladigan ayollik stereotipi” deb ataymiz. Biz AQSh va Buyuk Britaniyadan 1300 dan ortiq respondent ishtirokida o’tkazilgan to’rtta tajribada bu tarafkashlikni kuzatdik

Xabar yozish – bu erkakka xos emas

Biz gender tarafkashliklari nima sababdan bog’liqmi, deb hayron bo’ldik. Erkaklar ijtimoiy tarmoqlarda baham ko’rganlarida qattiq hukm qilinadimi?

Bu savolni sinab ko’rish uchun biz bir qator tajribalar o’tkazdik, unda respondentlardan ijtimoiy tarmoqlarda tez-tez yoki kamdan-kam postlar joylashtirgan “oddiy, o’rtacha, oddiy” odamni baholash so’ralgan. Aniqroq tasvirni taqdim etish uchun biz bu odamni o’yin-kulgi uchun onlayn postlar joylashtirgan va o’rtacha sonli obunachilarga ega bo’lgan odam deb ta’rifladik.

Respondentlar uni ijtimoiy tarmoqlarda tez-tez chiqadigan poster sifatida tasvirlanganda, uni yanada nazokatli deb baholagan. Bu erkakning yoshi, ma’lumoti, boyligi va afzal ko’rgan ijtimoiy media platformasi haqidagi taxminlardan qat’i nazar, to’g’ri edi. Shuningdek, biz tadqiqotda qatnashgan odamlarning jinsi, yoshi, siyosiy e’tiqodlari va ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishini nazorat qildik.

Shunisi e’tiborga loyiqki, biz ayolning post joylashtirish xatti-harakatini tasvirlash uchun bir xil stsenariydan foydalandik – va postlar chastotasi odamlar uni qanday ayol deb o’ylashiga ta’sir qilmadi.

O’ziga muhtoj bo’lib ko’rinishdan nafratlanish

Xo’sh, bu noodatiy ta’sirni nima tushuntiradi?

Jinsidan qat’i nazar, tez-tez post qo’yadigan har qanday odam e’tibor va tasdiqlashni qidiradigan odam sifatida paydo bo’lishini aniqladik. Ammo bu taxmin qilingan muhtojlik tuyg’usi faqat erkaklardagi ayollik hissini anglatadi.

Nafaqat bu, balki “tez-tez e’lon qilingan ayollik stereotipi” effekti biz kutganimizdan ham o’jarroq bo’lib chiqdi.

Bizning ikkita tajribamiz bu noto’g’rilikni cheklashga harakat qildi, ammo oxir-oqibat muvaffaqiyatsizlikka uchradi.

Birinchidan, biz erkaklar o’zlaridan farqli o’laroq, boshqalar haqidagi kontentni baham ko’rishda boshqacha baholanganmi yoki yo’qligini tekshirdik – bu fikrni e’lon qilishning bunday shakli tasdiqlash uchun emas, balki e’tiborli deb topiladi. Ikkinchidan, biz asosan professional sabablarga ko’ra post joylashtirgan erkak ta’sir qiluvchilar bir xil stereotipga duch kelganmi yoki yo’qligini tekshirdik.

Ikkala holatda ham – va ajablanarlisi shundaki, tez-tez e’lon qilish ishtirokchilarning ushbu ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilarini yanada ayollik deb bilishlariga sabab bo’ldi.

Erkaklik tushunchasini kengaytirish

Bu noyob xurofot haqida biz bilmagan ko’p narsa bor.

Masalan, tez-tez e’lon qilinadigan ayollik stereotipi turli madaniyatlarda erkaklar qanday baholanishiga qay darajada ta’sir qilishi noma’lum. Dunyo

Xuddi shunday tanqidiy: tez-tez e’lon qilish va ayollik o’rtasidagi aloqani qanday qilib butunlay buzish mumkin? Bizning tadqiqotimiz shuni ko’rsatadiki, bu aloqa bardoshli va doimiy gender dinamikasini aks ettiradi.

Shunday bo’lsa-da, platformalar o’zlarining dizayni orqali bu noto’g’ri fikrni qanday cheklashi mumkinligini o’rganishga arziydi. Misol uchun, BeReal foydalanuvchilarga kun davomida tasodifiy vaqtda nima qilayotgani haqida tahrir qilinmagan suratni tezda baham ko’rishga undaydigan ilovadir. Bu kabi funktsiyalar haqiqiylikni, muntazamlikni va jamiyatni ta’kidlaydi. Bu eʼlon qilish va tekshirish oʻrtasidagi bogʻlanishni oʻzgartirish uchun zarur boʻlgan retseptmi?