Men o’z amaliyotimda ko’pincha nogiron (ruhiy muammolar) farzandini tarbiyalayotgan ota-onalar u uchun HAMMA narsani qilishga harakat qilishlariga duch kelaman. Siz savol berganingizda: nega u uchun bu ishlarni qilyapsiz? Ota-ona to’liq ishonch bilan javob beradi: “bu tezroq”, “u qila olmaydi”, “tushuntirish uchun uzoq vaqt kerak bo’ladi”, “u tushunmaydi”, “u noto’g’ri qiladi”. Bu “bola” so’zi kattalar (18+) degan ma’noni anglatishiga qaramasdan. Umuman olganda, so’zning har bir ma’nosida haddan tashqari himoyalanish yaxshi narsaga olib kelmaydi. Birinchidan, bunday bolalarda sotsializatsiya asta-sekin davom etadi va umumiy rivojlanish yanada inhibe qilinadi. Ularning bolaligi loyqa chegaralarga ega bo’lib, ko’p yillar davomida davom etishi mumkin.

Buni tushungan ota-ona o’zidan so’raydi: “Agar men buni qilmasam, unda kim?” Bolaga biror narsa uchun uning mas’uliyat sohasini berish kerak. Va u bu borada maksimal natijaga erishsin, lekin u baribir eng muhim narsaga o’zi erishadi. Ehtimol, “bola” changni tozalashni, idishlarni yuvishni, kartoshkani tozalashni (hozir ko’plab xavfsiz qurilmalar mavjud) yoki hech bo’lmaganda choynakga suv quyishni o’rganadi. Bularning barchasi biz uchun asosiy narsalar, lekin ular uchun emas!

Keling, choynak misolini ko’rib chiqaylik. Istalgan natijaga erishish uchun qancha qadam tashlashingiz kerakligini o’ylab ko’ring. U choynak qayerdaligini eslashi, sovuq suv jo‘mragini ochishi, choynak qopqog‘ini ochishi, unga qanday suv quyish kerakligini tushunishi, jo‘mrakni yopishi, choynak qopqog‘ini yopishi, pechka ustiga qo‘yishi va agar ota-onasi ruxsat bergan bo‘lsa, burilishi kerak. gaz ustida. Albatta, elektr choynak bo’lsa, ota-onalarning tashvish darajasi kamayadi. Ammo “bola” har bir bosqichni engib o’tishi uchun uni birinchi navbatda o’rgatish kerak. Va bu erda ishqalanish yotadi. Sizningcha, u bu qadamlarning barchasini tezda o’zlashtirib oladimi? Yo’q! Bunday natijaga erishish uchun ota-onaning o’zi ko’p kuch va vaqt sarflashi kerak bo’ladi. Qoidaga ko’ra, “bola” bilan barcha qadamlar ko’p marta takrorlanishi kerak, aks holda o’rganilgan material unutiladi. Shuning uchun, ota-onaning “Men buni o’zim tezroq qilaman” pozitsiyasi tushunarli.

Sizga oson bo’lib tuyulsa ham, darhol bir nechta ta’lim yo’nalishlarini qabul qilmasligingiz kerak. Aks holda, “bola” jismoniy va hissiy stressni boshdan kechirishi mumkin, bu esa yangi bilimlarni o’zlashtirishda rad etishga olib keladi.

Sizga bir misol keltiraman. Bir ayol menga murojaat qildi, u 42 yoshda (tashqi ko’rinishi, aql-idrokining rivojlanishi, xatti-harakati bo’yicha, siz kattaroq o’smir bilan muloqot qilayotganga o’xshaysiz). U vaqtni tushunmaydi va hisoblay olmaydi. Onasi u bilan qancha o‘tirib, o‘rgatmasin, hech narsa chiqmadi. Ota-onani bezovta qilish va bolani xafa qilishdan tashqari. Onamning xatosi shundaki, u darhol hamma narsani tushuntirishga harakat qildi va qanday qilib asosiy narsalarni o’rgana olmasligini tushunmadi. Men bilan darslarda u vaqtni faqat tun, ertalab, kunduz, kechqurun kabi tushunchalar nuqtai nazaridan o’rgandi. Biz haftasiga 3 marta o’qidik, dam olish kunlari esa mustaqil ravishda o’qidi. Bir necha hafta (!) dan so’ng u tun, ertalab, kun, kechqurun soat nechada boshlanishi va tugashini bilishga muvaffaq bo’ldi. Ha, asta-sekin, lekin maqsadga erishildi! U endi kun bilan kechni aralashtirmaydi. Muvaffaqiyat tufayli, endi ayolning o’zi o’rganish istagini bildiradi, va onamning majburlashi ostida emas. Va shunga o’xshash ko’plab misollar mavjud.