Video o’yinlarda muvaffaqiyat qozonish uchun odatda kognitiv kuch talab etiladi. Video o’yinlar ko’pincha o’yinchidan bir vaqtning o’zida turli vazifalar o’rtasida o’ynashni, qo’ldagi ma’lumotlarni baholashni va tez-tez juda tez qarorlar qabul qilishni talab qiladi. Shu sababli, tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, harakat o’yinlari o’yinchilari o’yinchilar bo’lmaganlarga nisbatan rivojlangan idrok, fazoviy idrok va e’tibor, shu jumladan chalg’itadigan narsalarga e’tibor bermaslik qobiliyatini namoyon etishi ajablanarli emas. Bunday tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, aksiya o’yinchilari odatda o’yinchilar bo’lmaganlarga qaraganda yuqori ish xotirasiga ega va tezroq o’rganishadi.

Strategiya o’yini o’yinchilari oldingi tadqiqotlarda ham kognitiv moslashuvchanlikni ko’rsatdilar. Bundan tashqari, strategiya o’yinlari bilan shug’ullanadigan keksa kattalar yaxshilangan xotirani namoyish etdilar. Biroq, ushbu tadqiqotlarda sezilarli cheklov, o’yinlarning muayyan janrlarga nomuvofiq toifalanishi edi. Ushbu tadqiqotlar mualliflari ko’pincha o’yin ichidagi turli elementlarning aralashmasini e’tibordan chetda qoldirishgan. Bundan tashqari, tadqiqotlarning aksariyati o’smirlar va yoshlarga qaratilgan.

Yangi tadqiqot mualliflari ish xotirasi sig‘imi va chalg‘ituvchi omillarga qarshilik, ya’ni diqqat, boshqotirma, strategiya va aksiya o‘yinchilari va o‘yinchi bo‘lmaganlar o‘rtasida farq qiladimi yoki yo‘qligini tekshirmoqchi bo‘ldi. Ishchi xotira – bu fikrlash, muammolarni hal qilish va qaror qabul qilish kabi vazifalar uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni vaqtincha saqlash va boshqarish uchun mas’ul bo’lgan kognitiv tizim. Shuning uchun u barcha kognitiv jarayonlarning etarli darajada ishlashi uchun juda muhimdir.

York universiteti psixologiya kafedrasi o’qituvchisi, tadqiqot muallifi Fiona MakNab tushuntirdi: “Ishchi xotira (bu bizning ma’lumotni qisqa vaqt davomida yodda saqlash qobiliyatimiz) kundalik hayot uchun juda muhimdir”. “Shuningdek, bu sog’lom qarishning pasayishiga moyil bo’lib, hayot sifatiga ta’sir qiladi. Shuning uchun biz operativ xotirani saqlash va yaxshilash yo‘llarini izlamoqchimiz”.

“Ishchi xotirani mashq qilish orqali yaxshilashga urinishlar juda aralash natijalar berdi. Biroq, video o’yinlarni o’ynash doimiy ravishda yuqori ish xotirasi bilan bog’liq. Shuning uchun biz yuqori ish xotirasi bilan bog’liq bo’lgan video o’yinlar haqida nima ekanligini o’rganishni xohladik. Harakatli o‘yinlar bo‘yicha juda ko‘p izlanishlar olib borildi, ammo biz ushbu o‘yinlarning “harakat elementi” ish xotirasini yaxshilash uchun muhim ekanligiga ishonch hosil qila olmadik.

Tadqiqotchilar chalg’ituvchi omillarga qarshilikning ikki turini tahlil qildilar – esda qolishi kerak bo’lgan narsalar (kodlash chalg’itish) bilan birga taqdim etiladigan chalg’ituvchi omillar va ma’lumot vaqtincha saqlanadigan va tashqi kirishsiz xotirada faol saqlanadigan davrda taqdim etiladigan (kechiktirilgan chalg’itish). ).

Tadqiqotda 18 yoshdan 81 yoshgacha bo’lgan bakalavrlar uchun Prolific va statistik amaliy mashg’ulotdan olingan 482 nafar kattalar ishtirok etdi. Ularning 209 nafari yoshlar (18-30 yosh), 181 nafari kattalar (60-81 yosh) edi.

Ishtirokchilar har qanday platformada raqamli o‘yinlarni o‘ynashga haftada qancha soat sarflagani va raqamli o‘yinlarni o‘ynashni boshlagan yili haqida xabar berishdi. Ular o’tgan haftada o’ynagan o’yinlarini ham sanab o’tishdi.

Ko‘ngilli talabalar guruhi o‘yinlarni boshqotirma ( mantiqiy va kontseptual muammolarga qaratilgan o‘yinlar va asosiy o‘yin faoliyati sifatida jumboq yechish), strategiya (maqsadga samarali erishish uchun bir qator operatsiyalarni rejalashtirish va muvofiqlashtirishni o‘z ichiga oladi) va harakatga ( “Oddiy harakatlar va javob o’yinlari bilan tavsiflangan o’yinlar … aniqlovchi xususiyat shundaki, dushmanlar va to’siqlar intellektual muammolarni hal qilishdan ko’ra “jismoniy” vositalar bilan engib o’tiladi”).

Ushbu ma’lumotlardan foydalanib, tadqiqotchilar ishtirokchilarni o’yin afzalligi bo’yicha guruhlashdi. Ko’pgina o’yinlar turli janrlardagi elementlarni birlashtirganini hisobga olib, ishtirokchilar ro’yxatdagi o’yinlardagi ustun elementlarga qarab qayta toifalarga ajratildi. Bu yana bir guruh ko’ngillilar tomonidan amalga oshirildi, ular har bir ishtirokchi va o’yinni muhokama qildilar va har bir tasnif bo’yicha konsensusga erishdilar.

Ishtirokchilar, shuningdek, onlayn ishlaydigan xotira topshirig’ini bajarishdi. Ushbu topshiriqda ishtirokchilar to’rdagi qizil doiralarning pozitsiyalarini eslab qolishlari va keyinroq bo’sh to’rdagi o’z o’rnini takrorlashlari kerak edi. Kodlash chalg’itishni baholash uchun tadqiqotchilar ba’zi sinovlarda ikkita sariq va qizil doiralarni taqdim etdilar. Kechiktirilgan chalg’itishni baholash uchun tadqiqotchilar qizil doiralar bilan to’rni ko’rsatgandan so’ng ikkita sariq doirali panjarani taqdim etdilar, lekin bo’sh to’rni ko’rsatishdan oldin ishtirokchilar ilgari kuzatgan qizil doiralarning pozitsiyalarini takrorlashlari kerak edi.

Natijalar shuni ko’rsatdiki, strategiya va jangovar o’yinlarni o’ynagan yosh ishtirokchilar o’yin o’ynamaydigan tengdoshlariga qaraganda yaxshiroq ishlaydigan xotira qobiliyatiga ega va chalg’itadigan narsalarga ko’proq chidamli (e’tibor yaxshi edi). Jumboq o’yinchilari va boshqa uchta guruh o’rtasidagi farq aniq xulosalar chiqarish uchun etarlicha katta emas edi. Boshqotirma o‘yinlarini o‘ynagan keksa kattalar ham o‘yinchi bo‘lmaganlar, ham strategiya o‘yinlarini o‘ynagan katta yoshlilarga qaraganda yaxshiroq ish xotirasiga ega edi. Ular, shuningdek, o’zlarining yoshdagi tengdoshlariga qaraganda chalg’itadigan narsalarni kodlashga chidamliroq edilar.

Tadqiqotchilar ishtirokchilarni ular o‘ynagan o‘yinlardagi komponentlar turlariga ko‘ra tasniflashganda, natijalar shuni ko‘rsatdiki, yosh kattalarda yuqori ish xotirasi sig‘imi va chalg‘itish qarshiligi harakatli o‘yin elementlari bilan emas, balki ko‘proq strategiya o‘yini elementlari bilan bog‘liq. Keksa boshqotirma o’yinchilarining ish xotirasi hajmi o’rtacha yosh ishtirokchilarning (18 yoshdan 30 yoshgacha bo’lgan) ish xotirasi hajmiga o’xshash edi.

“Biz strategiya elementi bilan oʻyin oʻynagan yosh kattalar oʻyinchi boʻlmaganlar va boshqa turdagi oʻyinchilarga (harakat yoki boshqotirma oʻyinchilari) nisbatan yaxshi xotiraga ega ekanligini aniqladik. Katta yoshdagilar uchun bu yuqori ish xotirasi bilan bog’liq bo’lgan boshqotirma o’yinlari edi “, dedi MakNab PsyPostga.

“Intervension tadqiqotsiz bunday oʻyinlarni oʻynash aslida xotirani yaxshilashiga ishonch hosil qila olmaymiz. Biroq, natijalar ish xotirasini yaxshilash uchun muhim bo’lgan harakat o’yini elementlari ekanligi haqidagi fikrni shubha ostiga qo’yadi. Buning o’rniga natijalar strategik o’yin elementlari yosh kattalar uchun muhim bo’lishi mumkinligini va jumboq o’yini elementlari kattalar uchun muhim bo’lishi mumkinligini ko’rsatadi. Natijalar shuni ko’rsatadiki, boshqotirma o’yinlarini o’ynaydigan keksa kattalar o’yinchi bo’lmagan yosh o’yinchilarga teng ish xotirasiga ega bo’lishi mumkin.

Tadqiqot o’yin va idrok o’rtasidagi aloqalarni ilmiy tushunishga qimmatli hissa qo’shadi. Biroq, o’yin odatlarini baholash noto’g’rilikni keltirib chiqarishi mumkin bo’lgan o’z-o’zidan hisobotlarga asoslangan edi. Bundan tashqari, tadqiqot dizayni hech qanday sabab-oqibat xulosalarini chiqarishga imkon bermaydi. Shu sababli, ma’lum o’yinlarni o’ynash ishchi xotirani yaxshilaydimi yoki shunchaki yaxshi ishlaydigan xotiraga ega bo’lgan odamlar muayyan turdagi o’yinlarni o’ynash ehtimoli ko’proqmi (boshqa variantlar ham mumkin) noma’lumligicha qolmoqda.

“Biz bu o’yinlarni o’ynash ish xotirasini yaxshilashiga ishonchimiz komil emas”, dedi MakNab. “Bundan tashqari, biz hozirgacha faqat bir turdagi e’tiborni ko’rib chiqdik (xotira vazifasini bajarayotganda chalg’ituvchi omillarni e’tiborsiz qoldirish qobiliyati). Ushbu natijalar (strategiya elementlarisiz) sof harakatli o‘yinlarni o‘ynash ish xotirasini va chalg‘ituvchi omillarni e’tiborsiz qoldirish qobiliyatini yaxshilashi mumkin degan fikrni shubha ostiga qo‘yadi, biroq biz bu sof harakatli o‘yinlarni o‘ynash diqqatning boshqa turlariga foyda keltirishi mumkinligini hali bilamiz”.