Psixologiya fani uzoq vaqt davomida shaxsiyatni o’rganadi. Bugungi kunga qadar olimlar shaxsiy psixologik portretni yaratish orqali ushbu mavzuni to’liq o’rgana olmadilar. Shaxsning ko’p qirraliligi bugungi kunda ham faol o’rganilmoqda. Ushbu maqolada siz shaxsning psixologik va ijtimoiy tuzilishi haqida bilib olasiz.


Shaxsiy psixologiyaga bo’lgan ehtiyoj

Bugungi kunda odamlar jamiyat bilan yaxshiroq munosabatda bo’lish uchun tobora ko’proq o’zlarini o’rganishga harakat qilmoqdalar. Shaxsiyat psixologiyasi muayyan vaziyatlarda shaxsning xatti-harakatlari, his-tuyg’ulari va his-tuyg’ularini o’rganishga yordam beradi. Har kuni inson o’zining va boshqalarning harakatlarini tahlil qiladi.

Shaxsning psixologik tuzilishi

Vikipediyada ushbu tushuncha biologik, ijtimoiy va psixologik xususiyatlar to’plami sifatida ko’rib chiqiladi. Shaxsning ruhiy xususiyatlariga quyidagilar kiradi:

  1. Temperament. Bu insonning xatti-harakatlariga ta’sir qiladi. Melanxolik odamlar juda zaif odamlardir, xolerik odamlar o’ziga xosligi va issiq fe’l-atvori bilan ajralib turadi, flegmatiklar – xotirjam va passiv, sangviniklar – har qanday odam bilan umumiy til topishni biladigan quvnoq odamlar.
  2. Xarakter. Bu inson xulq-atvoriga ta’sir qiluvchi individual xususiyatlar tizimini nazarda tutadi.
  3. Shaxsning xulq-atvorini belgilovchi motivlar tizimi.
  4. Imkoniyatlar. Bu inson dahosining asosidir. Ular sevimli mashg’ulotlariga qarab juda turli yo’nalishlarda rivojlanishi mumkin.
  5. Ruhiy jarayonlar. Ular tashqi yashash sharoitlariga qarab shakllanadi. Ruhiy jarayonlar inson hayotining muhim qismi bo’lgan his-tuyg’ularni o’z ichiga oladi.
  6. Ruhiy shakllanishlar. Ular hayot va professional tajribani shakllantirishga yordam beradi. Aqliy tarbiya olingan bilim va ko’nikmalarni o’z ichiga oladi.

Shaxsning ijtimoiy tuzilishi

Bu ta’rif muloqotda ijtimoiy xususiyatlar mavjudligini nazarda tutadi. Ushbu tuzilma quyidagilar bilan tavsiflanadi:

  • xotira ishi;
  • ijtimoiy qadriyatlarning mavjudligi;
  • ob’ektlarga ta’sir qilish;
  • ob’ektiv va sub’ektiv yondashuv;
  • fikrlash va tahlil qilish qobiliyati;
  • faoliyat uchun imkoniyat;
  • madaniy bilim va e’tiqodlarning mavjudligi.

Rubinshteynga ko’ra shaxsiyat tuzilishi

Ushbu nazariyaning muallifi 3 asosiy komponentni aniqladi:

  • shaxsning manfaatlari va ehtiyojlari, shuningdek, uning ijtimoiy mohiyati;
  • insonning dunyoda mavjudligiga yordam beradigan bilim va ko’nikmalarning mavjudligi;
  • xarakter va temperamentning namoyon bo’lishi orqali individuallikni shakllantirish.

Xulosa qilib aytganda, shaxs psixologiyasining shakllanishi jamiyat bilan munosabatlarga bog’liq.

Uilyam Jeymsning shaxsiyat nazariyasi

Uilyam Jeyms ikki tomondan shaxsiyat nazariyasini yaratdi. Birinchisi empirik bo’lib, u moddiy boylik, shaxsning jamiyatdagi kasbi, shuningdek, ma’naviy shaxsiyatni o’z ichiga oladi. Nazariyaning ikkinchi turi tashqi va ichki dunyo haqidagi bilimdir.

Psixolog o’z-o’zini hurmat qilishni ham ta’kidladi, bu shaxsiyatni shakllantirishda juda muhimdir. Agar odam o’zini o’zi qadrlash bilan bog’liq muammolarga duch kelsa, u haqiqatni to’liq baholay olmaydi.

Post Views: 18 871