Behruzbek Hamidov
Jismoniy zo’ravonlik tanaga zarar etkazadi. O’z navbatida, og’zaki ifodalangan tajovuz inson ruhiyatiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Ba’zida haqoratning belgisi hayot uchun qoladi va odamga og’riq keltiradi. Agar siz uchun katta ahamiyatga ega bo’lgan kishi tomonidan haqorat qilingan bo’lsa, unda bu davolanmaydigan yaralarni keltirib chiqarishi mumkin. Natijada, umidsizlik va qo’rquv hissi, depressiv holat, hatto rivojlanishi mumkin.
Ba’zi psixologlarning fikriga ko’ra, bu vaziyatda keyingi og’zaki tahqirlashning oldini olishga yordam beradigan yagona to’g’ri yechim – bu aloqani to’liq uzish va huquqbuzar bilan har qanday aloqa. Ammo hamma ham buni qila olmaydi va siz mehr-muhabbat his qiladigan odam bilan muloqotni to’xtatish birinchi qarashda ko’rinadigan darajada oson emas. Siz haqorat qilganingizda nima qilish kerak va qanday qilib omon qolish kerak?
Haqoratlarni tan olishni o’rganing
Og’zaki zo’ravonlikning ko’plab shakllari mavjud bo’lib, ular kamsituvchi iboralar, o’rinsiz tanqid, masxara va baqiriq, ifodali sukunat bilan ifodalanadi. Agar biror kishi muntazam ravishda o’ziga berilgan savollardan qochsa ham, bu ham haqoratning bir shakli hisoblanadi.
Agar bu qarindoshingiz yoki yaqiningiz bilan muloqot qilishda sodir bo’lsa, unda vaqt o’tishi bilan odat paydo bo’ladi va siz shunchaki haqoratlarga e’tibor berishni to’xtatasiz. Ammo bu ularning ma’naviyatga ta’sir qilmaydi degani emas.
Orqaga jang qiling
Sizni haqorat qilayotganingizni tushunganingizda, vaziyatni o’zgartirish va huquqbuzarga hech bo’lmaganda minimal qarshilik ko’rsatish uchun hamma narsani qilishingiz kerak. Ko’p odamlar nima qilayotganlarini yaxshi bilishadi, shuning uchun bunday narsa ular uchun butunlay ajablanib bo’ladi. Siz suhbatdoshingiz bilan shunchaki gaplasha olmaysiz. Agar qarindoshlar o’rtasida bunday munosabatlar kuzatilsa, unda bu xarakterdagi xatti-harakatlar huquqbuzar uchun normaga aylanadi. Bitta suhbat etarli bo’lmaydi, shuning uchun har safar sizga qaratilgan haqoratlarni eshitganingizda, uning e’tiborini vaziyatga qaratish kerak.
Psixologlar, shuningdek, aytilgan gapning ma’nosiga e’tibor bermaslikni va hamma narsani yurakdan qabul qilmaslikni maslahat berishadi. Bundan tashqari, huquqbuzar bilan bahslashish va unga noto’g’ri ekanligini isbotlashga harakat qilishning hojati yo’q. Siz ishonchli va qat’iy ravishda odamga siz bilan bunday gaplashishni to’xtatishni aytishingiz kerak.
O’zingizning tajovuzkoringizdan alohida vaqt o’tkazing
Agar muloqotni to’xtatish va huquqbuzardan imkon qadar uzoqlashish imkoni bo’lmasa, unda siz hech bo’lmaganda muloqotda biroz tanaffus qilishingiz kerak. Shu bilan birga, og’zaki zo’ravonlik mavjud bo’lgan holatlarga munosabat haqida unutmasligimiz kerak. Va unutmangki, siz tajovuzkordan qanchalik uzoq bo’lsangiz, u nafaqat hissiy, balki jismoniy sog’lig’ingizga ham shunchalik ko’p foyda keltiradi.
“Jimlik fitnasini” buzing
Agar biror kishi tajovuzkor bilan muayyan muammolari borligini hech kimga aytmasa, bu unga hech qanday chegara qo’ymaydi va shunchaki unga erkin qo’l beradi. U, ehtimol, siz hamma narsani o’zingiz tasavvur qilganingizni isbotlashga harakat qiladi va keyin vaziyatni teskari tomonga bura boshlaydi va hatto sizni tajovuzkorlikda ayblaganidan xafa bo’ladi.
Agressorni tinglashning hojati yo’q, u hamma narsa siz haqingizda ekanligini va hamma narsa uchun siz aybdor ekanligingizni isbotlashga harakat qiladi. Unga sizning ustingizda kuch bermasligingiz kerak, shuning uchun boshqalarga haqiqatda nima bo’layotganini aytib bering.
Izzattillo Islomov
