Behruzbek Hamidov
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, dahshatli tushlar ko’pincha yomon odatlarimiz yoki turmush tarzimiz bilan bog’liq. Biroq, ko’p hollarda biz o’zimizni hayotning odatiy quvonchlaridan mahrum qilmasdan, yoqimsiz orzulardan xalos bo’lishga imkon beradigan o’zimiz uchun oqilona murosani topa olamiz.
Bu erda dahshatli tushlarni qo’zg’atishi mumkin bo’lgan 4 ta omil mavjud.
1. SPIRTLI ICHIMLIKLAR, KUCHLI DORILAR, XUN TAKVIYELERI
Albatta, kechqurun ichish va do’stlar bilan o’tirish yoqimli, lekin spirtli ichimliklar ko’pincha uyqu sifatiga ta’sir qiladi. “Avvaliga bir muddat qattiq uxlab qolamiz. Ammo keyin, qondagi alkogol miqdori pasayganda, buning aksi sodir bo’ladi: uyqumiz sayoz bo’ladi, biz tez-tez uyg’onamiz va ko’zning tez harakatlanishi (REM) uyqusida ko’proq vaqt o’tkazamiz, bu yorqin tushlarni, ayniqsa dahshatli tushlarni keltirib chiqarishi mumkin.” Fil Loulor, uyqu bo’yicha mutaxassis.
“Antidepressantlar va narkotik og’riq qoldiruvchi vositalarni qabul qilish ham yoqimsiz tushlarni qo’zg’atishi mumkin. Buning sabablari to’liq ma’lum emas, fan hali ham miyaning ishlashi haqida ko’p narsani tushunmaydi. Ammo biz bilamizki, bu moddalar ba’zi neyrotransmitterlar, masalan, dofamin darajasini oshiradi va bu uyqu jarayonini o’zgartiradi va tushlarni (shu jumladan dahshatli tushlarni) yanada yorqinroq qiladi “, deydi Verena Senn, uyqu va miya faoliyatini uzoq vaqt davomida o’rgangan. 15 yil.
Uxlashga yordam beradigan xun takviyesi bo’lgan melatoninni qabul qilish ham dahshatli tushlarni keltirib chiqarishi mumkin. “Melatonin tushlarimizga qanday ta’sir qilishi aniq noma’lum, ammo gormonning yuqori darajasi uyg’onish va uyqu o’rtasidagi o’tish davrini qisqartirish orqali dahshatli tushlar bilan bog’liq bo’lishi mumkinligi taxmin qilingan”, deydi Fil Louroll.
Nima qilish mumkin
Kechki stakan sharobdan voz kechishimiz shart emas (agar boshqa kontrendikatsiyalar bo’lmasa), lekin uni yotishdan oldin to’rt soatdan kechiktirmasdan ichish tavsiya etiladi.
Muammo dori-darmonlar yoki xun takviyeleri bilan bog’liq bo’lsa, ularni qabul qilishni to’xtatish har doim ham mumkin emas. Agar shubhangiz bo’lsa, buni shifokoringiz bilan muhokama qilish yaxshidir.
2. YOTISHDAN OLDIN OVQATLANISH
Biz hammamiz bilamizki, yotishdan oldin gazak qilish odati juda sog’lom emas. Bizning tanamiz ovqatni hazm qilish uchun resurslarni safarbar qiladi va miyaga uning faolligini oshiradigan signallarni yuboradi. Bundan tashqari, kech ovqatlanish uyqu ritmini buzishi mumkin, bu esa tungi terlash va yurak urishini keltirib chiqarishi mumkin. Achchiq va shirin taomlarni iste’mol qilish ayniqsa salbiy ta’sir ko’rsatadi.
“Nima iste’mol qilganingizning ahamiyati yo’q, lekin siz oxirgi ovqatni yotish vaqtiga qanchalik yaqin bo’lsangiz, uxlab qolmoqchi bo’lganingizda tanangiz uni hazm qilish uchun shunchalik qattiq ishlaydi. Kechqurun ovqatlanish odati, albatta, uyqu buzilishiga, xususan, dahshatli tushlarga olib kelishi mumkin, – deydi Verena Senn.
Nima qilish mumkin
Ha, ko’pchiligimiz uchun yotishdan oldin ovqatlanish stressdan xalos bo’lishning odatiy usuli hisoblanadi. Bizga aldamchi tarzda uxlab qolishimizga yordam beradigandek tuyuladi. Haqiqatan ham bu yoqimli odatdan butunlay voz kechishingiz kerakmi?
“Siz o’zingizga yotishdan 2-3 soat oldin gazak yeyishingiz mumkin, lekin keyin emas. Kechqurun, oqsilga boy ovqatlar (masalan, tovuq, kurka, yong’oqlar – ular uyquga yordam beradi) va tinchlantiruvchi choyni (romashka yoki yashil) iste’mol qilgan ma’qul, – deb tavsiya qiladi Fil Loulor.
Izzattillo Islomov
