Ota-onasining turmush o’rtog’ini topishga va turmush qurishga doimiy ko’ndirishi Xitoyda istiqomat qiluvchi 27 yoshli ayolda tashvishlanish kasalligi paydo bo’lishiga olib keldi. Bu haqda South China Morning Post nashri xabar bermoqda.

Bir ayol shifokorga oyoq-qo’llari xiralashgani va nafas olishida muammolar tufayli kelgan. Tekshiruvdan so’ng, buning sababi tashvish buzilishi, aniqrog’i nafas olish alkalozi ekanligi ma’lum bo’ldi. U bilan odamlarning nafas olishi tezlashadi va natijada qondagi karbonat angidrid miqdori kamayadi. 

Ma’lum bo‘lishicha, xitoylik ayol oiladagi janjaldan keyin bo‘g‘ila boshlagan. Uning shifokori Chen Liangning so‘zlariga ko‘ra, ota-onasi bir necha bor turmush qurishni talab qilgan. Bir kuni ayol bunga chiday olmadi, bu katta janjalga olib keldi va yakuniy nuqta bo’lib, tashvish buzilishiga olib keldi.

Shifokorning tushuntirishicha, ortib borayotgan tashvish ayol tinchlanganda yo’qoladi va qondagi karbonat angidrid miqdorini maxsus niqob yordamida tiklash mumkin. Biroq, bunday belgilar bilan kasalxonaga borish muhimdir. 

Bunday oilaviy mojaroga Xitoyda so‘nggi o‘n yil ichida to‘ylar soni, yangi turmush qurganlarning yoshi sezilarli darajada kamaygani sabab bo‘lishi mumkin. Erta turmush qurish hali ham ota-ona oldidagi farzandlik “qarzi” hisoblansa-da, endi odamlar ko’pincha 25-29 yoshda oila qurishadi. 

Ota-onalarning bunday bosimi kattalar bolalari ruhiyatiga qanday ta’sir qilishini, yana qanday omillar rol o’ynashi mumkinligini va bu muammo qayerdan kelib chiqishini tushunish uchun biz psixolog Sasha Maxova.

HAMMASI BOLALIKDAN BOSHLANADI

Mutaxassisning fikricha, hammasi bolalikdan boshlanadi. “Bola shakllanganda, tashqi baholash orqali o’zini o’zi qadrlash deb ataladigan narsaga ega bo’ladi. Va, albatta, ota-onasi uni qanday baholashi orqali: har qanday xatti-harakatlarimiz va xatti-harakatlarimiz uning shaxs sifatidagi bahosiga bog’liqmi. Bu introyeksiya mexanizmi. Oddiy qilib aytganda, ota-onamiz bizni qanday baholasa, biz ham o‘zimizni baholaymiz”.

Tanqidning ikki turi mavjud: konstruktiv va buzg‘unchi. Konstruktiv gap shunday ko’rinadi: “Siz yomon ish qildingiz, keling, bu haqda nima qilishimiz mumkinligini o’ylab ko’raylik. Biz qanday xulosalar chiqarishimiz mumkin, qanday tajribaga ega bo’lishimiz mumkin», – bu harakatga alternativa beradi. Biroq, ota-onalar ko’pincha buzg’unchi tanqidga murojaat qilishadi: “Siz yomon ish qildingiz.”

Bunday odam o’sib ulg’ayganida, u inertsiya bilan o’zini ota-onasining fikriga qarab baholashni yoki, asosan, ularning fikriga bog’liq bo’lishni davom ettiradi. Biz allaqachon mutlaqo mustaqil bo’lishimiz, alohida yashashimiz, o’zimiz pul ishlashimiz mumkin, lekin ayni paytda ota-onamizdan o’z xatti-harakatlarimiz roziligini izlashimiz mumkin. 

“Ko’pchilik ota-onalar o’sib ulg’aygan farzandlarini aslida shunday manipulyatsiya qilishadi:” Agar men sizdan talab qilganimni bajarmasangiz, demak siz yomon o’g’il yoki yomon qizsiz “, – deb tushuntiradi psixolog. “Va ko’p odamlar, albatta, bundan aziyat chekmoqda.”

OILA TA’SIRI

Sasha Maxovaning so’zlariga ko’ra, ota-onamizga ta’sir qiladigan irsiy tashvish va stereotiplarga alohida e’tibor qaratish lozim. Masalan, ota-onalarning dunyoqarashida bolalarning tug’ilishi va turmush qurish insonning hayotda qanchalik muvaffaqiyatli bo’lishi bilan ma’lum bir bog’liqlik bilan joylashtirilgan. Ular buni o’zlarining katta yoshli qizlariga loyihalashtiradilar, ular bunga umuman muhtoj bo’lmasligi mumkin. Ko’pincha bu ularning onalik yoki otalik tashvishidir.

Ota-onalar qanday madaniy stereotiplar ostida yashashlari ham muhimdir. “Agar ona an’anaviy oilaviy mafkura ta’sirida bo‘lsa, u yerda turmush qurish, ijtimoiy birlik yaratish va farzandlar tug‘ilishi zarur bo‘lsa, – deydi ekspert, – u holda, albatta, unga bosim o‘tkazish ehtimoli ko‘proq. qiziga, imkon qadar tezroq turmushga chiqishga va farzand ko’rishga majbur qilishga harakat qilmoqda.

Mafkuradan tashqari, oilada shaxsiy chegaralarning ta’siri ham katta ta’sir ko’rsatishi mumkin. “Voyaga yetgan bolalarning hayoti butunlay avtonom hududdir va ota-onalar, qoida tariqasida, unga hech qanday tarzda aralashmasligi kerak. Va agar ular aralashish, bu masala bo’yicha ba’zi sharhlar yuborish va undan ham ko’proq odamga bosim o’tkazish mumkin deb hisoblasa, bu, qoida tariqasida, oilada juda yomon chegaralar borligini anglatadi.

KIM XAVF OSTIDA?

Haqiqatan ham kimdir turmush qurishga ishontirish orqali tashvish buzilishiga olib kelishi mumkinmi? Psixologning fikricha, bizni o’rab turgan dunyo katta ahamiyatga ega. Biroq, siz u erda har kimni olishingiz mumkin: ba’zilari tezda, boshqalari esa biroz ko’proq harakat bilan.

“Anksiyete buzilishi aslida juda keng tarqalgan. Bu biz o’ylaganimizdan ancha keng tarqalgan. O’ylaymanki, hozir Rossiyada har uchinchi odamda anksiyete buzilishi tashxisi qo’yilishi mumkin, – deydi mutaxassis.

Ushbu keng tarqalganlikni hisobga olgan holda, odamni ishontirish uchun ko’p harakat talab etilmaydi. Ayniqsa, agar u ota-onasining fikriga bog’liq bo’lsa.