“TA’QIBLAR MAVJUD EMAS”

Ko’pincha ta’qibga juda ko’p e’tibor qaratilishi aytiladi – go’yoki bu muammo juda uzoq va ko’pchilik “qurbonlar” hazil va noz-karashmani tushunmaydilar. Ta’qib qilish odatiy hol emasligi va qurbonlarning hikoyalari fantastika emasligini ijtimoiy tarmoqlar va professional so’rovlar asosida baholash mumkin:

• 2017-yilda Timening yil odami jurnali muqovasida “Sukunatni buzuvchilar” deb atalgan #MeToo faollariga topshirildi. O’shandan beri turli mamlakatlardan kelgan ayollar ushbu xeshtegdan jinsiy zo’ravonlik holatlari haqida gapirishadi. Bundan tashqari, ko’plab hikoyalar ish joyida ta’qib va ​​zo’ravonlikni o’z ichiga oladi.
• 2020 yilda HeadHunter va SuperJob xizmatlari turli sohalardagi ishchilar o‘rtasida tegishli so‘rov o‘tkazdi. Natijalar hayratlanarlidek tuyulishi mumkin: 2011 yilda respondentlarning 12 foizi rahbariyat tomonidan ta’qibga uchragan bo’lsa, 2020 yilda atigi 5 foizi ta’qibga uchragan. Ammo shuni ta’kidlash kerakki, hamma ayollar ham o’zlarining travmatik tajribalari haqida gapirishga tayyor emaslar, ba’zilari esa ta’qib qilish nimani anglatishini ham tushunishmaydi. Shuning uchun so’rovlar bunday raqamlarni keltirib chiqaradi. 
• 2021 yilda #YouAreNotAlone ayollar oʻzaro yordam tarmogʻi taʼqiblar muammosi haqida axborot loyihasini ishga tushirdi. Ular 2000 ga yaqin odam ishtirok etgan tadqiqot o’tkazdilar. Aniqlanishicha, respondentlarning 75,5 foizi ish joyida kamida bir marta bezovtalanish nishoniga aylangan, 15 foizi esa muntazam ravishda duch kelgan.

XODIMLARNING XAVFSIZLIGINI QANDAY SAQLASH KERAK

Xavfli ish muhiti nima deb hisoblanadi? Kamsituvchi so’zlar, gender kamsitish, tanani sharmanda qilish, shaxsiy hayot haqida mish-mishlar tarqatish, haqoratli hazillar va jinsiy zo’ravonlik. Ushbu holatlarning har birida biz boshqa shaxsning qadr-qimmatini haqorat qilish haqida gapiramiz. 

Barcha xodimlar uchun teng huquq va xavfsizlikni ta’minlash uchun birinchi qadam muammo yuzaga kelishi ehtimolini e’tiborsiz qoldirmaslikdir. Keyingisi nima? Mana uchta asosiy qadam.

1. Ayollarga nisbatan har qanday zo’ravonlikning oldini olish bo’yicha korporativ siyosatni ko’rib chiqing

Unda ma’lum bir javobgarlik nazarda tutilgan nomaqbul xatti-harakatlar turlari ko’rsatilishi kerak. Jarayon qanchalik aniq tasvirlangan bo’lsa, uning ishlash ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi. Xususan, ayol qanday qilib shikoyat qilishi, kimga murojaat qilishi va qanday choralar ko’rilishi aniq bo’lishi kerak.

2. Ogohlikni oshirish

Birinchi qadam barcha xodimlarning yangi siyosat bilan tanishishini ta’minlashdir. Keyin, ta’qib qilish mavzusida seminarlar va ochiq guruh muhokamalarini o’tkazing. Bu hech qanday tushuntirishga muhtoj bo’lmagan aniq mavzu kabi ko’rinishi mumkin, ammo nima va nima uchun qabul qilinishi mumkin emasligini aniq bilish muhimdir. Agar biror kishi qanday xatti-harakatni dushmanlik deb talqin qilish mumkinligini bilsa, unda u o’zini bunday tutmaslik ehtimoli ko’proq bo’ladi. Bundan tashqari, u o’zi yoki hamkasbi munosabatlarida bu xatti-harakatni taniy oladi.

3. Ochiq ish muhitini yarating 

Xodimlarni o’zlari duch keladigan qiyinchiliklar haqida jim qolmasliklari uchun tashvishlarini baham ko’rishga undash. Ular siz bilan baham ko’rgan har qanday shikoyat yoki tashvishlarga darhol javob bering. Agar kompaniyada bunday holatlarni ko’rib chiqadigan ayollar va erkaklardan iborat komissiya mavjud bo’lsa, bu butun protsedurani soddalashtiradi va jamoadagi tashvish darajasini pasaytiradi. 

Ayollar ham, erkaklar ham hayotlarining ko’p qismini o’tkazadigan, kamsitish va zo’ravonlikdan xoli xavfsiz ish joyiga ega bo’lish huquqiga ega. Kompaniyada aniq qoidalar bo’lmasa, odamlar uyat, xijolat va ularning shikoyatlari e’tiborga olinmasligidan qo’rqishlari va ular eshitilishiga ishonchsizlikni his qilishlari mumkin.

Ideal holda, kompaniya xatti-harakatlarning barcha nomaqbul shakllari uchun nol toqat siyosatiga ega bo’lishi kerak: ular xodimning tashkilotdagi mavqei va mavqeidan qat’i nazar, oqibatlarga olib kelishi kerak. Qabul qilingan standartlar haqida yangi xodimlarni o’rgatish uchun vaqt ajratish, shuningdek, ular yangi xodimlarning ham, kompaniyada uzoq vaqt ishlaganlarning qadriyatlariga mos kelishini tekshirish muhimdir. 

Jamoada muammolar bor yoki yo’qligini aniqlash uchun xodimlarning shikoyatlarini kutmang – buning o’rniga so’rov o’tkazing. Bundan tashqari, ular, jumladan, tenglik va xavfsizlik masalasi birinchi o’rinda ekanligini ko’rsatadi.