Behruzbek Hamidov
ngliz shoiri va rassomi Uilyam Bleyk (1757-1827) 1795 yilda Gekatni chizgan. U Londondagi Teyt galereyasida namoyish etilgan. Rimliklar Gekatani “uch yo’l ma’budasi” deb atashgan, bu yo’nalishlarda sodir bo’ladigan hamma narsaning qudratli hukmdori. U orqalari bilan bog’langan uchta figura sifatida tasvirlangan. Uning uchta boshi ishonch bilan oldinga qaradi, har biri boshqa tomonga qaradi.
Uilyam Bleykning rasmida Hekate kanonni buzgan holda tasvirlangan: raqamlar bir-biridan ajratilgan. Ikkisi bir-biriga qarama-qarshi, uchinchisi esa odatda biror joyga qaraydi.
1. MARKAZIY FIGURA
Mariya Revyakina, san’atshunos: “Asarning tasavvufiga to‘q ranglar sxemasi, g‘alati chiziqlar o‘yini va an’anaviy istiqbol va kompozitsiyaning buzilishi urg‘u berilgan. Faqat bosh qahramon haqiqiy mavjudot bo‘lib ko‘rinadi, qolgan hamma narsa esa boshqa dunyoda o‘ziga xos alohida hayot kechirayotgandek tuyuladi”.
Andrey Rossoxin, psixoanalitik: “Men kanonning bu buzilishida koinot ustidan hokimiyatdan aniq voz kechishini ko‘raman. Yo‘nalishni ko‘rsatishdan bosh tortish (yoki qobiliyatsizlik?)”
2. ERKAKLAR QO’LLARI VA OYOQLARI
Mariya Revyakina: “Hekataning erkak qoʻllari va katta oyoqlariga eʼtibor qaratiladi: bu holatda erkaklik kuch va kuch ramzi sifatida ishlaydi. Xayolparast ayol qiyofasining orqasida, aftidan, qahramonning o’zini qo’rqitadigan ulkan kuch yashiringan.”
Andrey Rossoxin: “Gekatening asosiy figurasi Vrubelning jiniga o’xshaydi – bir xil poza, bir xil biseksuallik, erkak va ayolning kombinatsiyasi. Ammo Iblis juda ishtiyoqli, harakat qilishga tayyor, lekin bu erda men qandaydir ruhiy tushkunlik va ulkan ichki kuchlanishni his qilaman. Bu raqamda hech qanday kuch yo‘q, uning kuchi to‘sib qo‘yilganga o‘xshaydi”
Izzattillo Islomov
