Ko’pgina mutaxassislar ota-onalarning asosiy vazifalaridan biri farzandiga xavfsizlik hissini berish ekanligiga qo’shiladilar. Bolaning psixikasi qurilgan juda mustahkam poydevor. Ammo agar ota-onalarning o’zlari etuk odamlar bo’lsa, ular barqarorlik va xavfsizlik o’rniga, ular o’z farzandlarini tashvish, qo’rquv, zaiflik hissi bilan “mukoflashdi” …

Voyaga etgan bola buni tushunishi uchun yillar kerak bo’ladi. Qarshilik ko’pincha boshlanadi: hech kim ota-onalar zaharli va oila nosog’lom va disfunktsiyali ekanligiga rozi bo’lishni xohlamaydi. Biz necha yoshda bo’lishimizdan qat’iy nazar, ota-onamiz bizni so’zsiz sevishgan va bor kuchini sinab ko’rishganiga ishonishni xohlayman.

Ehtimol, bu haqiqatan ham shunday bo’lgan, ammo bu har doim ham etarli emas. Voyaga etgan bola buni anglab etgach, u ota-onasining xatti-harakati ba’zida qanchalik halokatli bo’lishidan qat’i nazar, uning vazifasi uning “qutqarish” ekanligini his qilishi mumkin. Bizning empatik qismimiz boshqalarning dardini tan oladi va boshqasini davolashga, buzilgan narsalarni tuzatishga intiladi.

Haqiqat shundaki, biz boshqalarning hissiy holati uchun javobgar emasmiz – hatto bizga eng yaqin bo’lganlar ham.

Biz kattalar o’z his-tuyg’ularini tartibga sola olmaydigan va muntazam ravishda buzilishlar (va “portlash”) bo’lgan oilada o’sganimizda, biz ma’lum psixologik moslashish mexanizmlarini rivojlantiramiz, masalan:

• ota-onalarning kayfiyatini diqqat bilan kuzatib borish;
• ota-ona rolini o’z zimmamizga olish (bu holda biz necha yoshda bo’lishimizdan qat’i nazar, bu munosabatlarda kattalarga aylanamiz),
• ota-onaning ehtiyojlarini oldindan bilish,
• o’z ehtiyojlarini e’tiborsiz qoldirish,
• ota-onaning “erishi” ning oldini olish umidida o’z so’zlari va harakatlari haqida o’ylash
• biz o’zimizni topadigan xaotik muhit uchun mas’uliyat hissi va u bilan aybdorlik va o’z-o’zidan shubhalanish hissi.

Qoida tariqasida, bu mexanizmlar bizning bir qismimiz bo’ladi. Biz o’zimiz boshqacha emas, aynan shunday harakat qilayotganimizni sezmaymiz va bu bizga zarar etkazishini tushunmaymiz. Misol uchun, biz hammani rozi qilish istagi bizning “tug’ma” xususiyatimiz ekanligiga ishonishimiz mumkin, chunki bu bizning etuk ota-onalar bilan hayotga moslashish mexanizmimiz ekanligini anglab etmasdan.

Eng yomoni, biz bu naqshlarni ishqiy munosabatlarimizga olib boramiz.

Biz, shuningdek, davolanmagan jarohatlarimizni ota-onamizga yozamiz va ularni “davolashimiz” kerakligiga ishonishni boshlaymiz. Buni Lindsi Gibson o‘zining “Emosional jihatdan yetuk bo‘lmagan ota-onalarning voyaga yetgan bolalari” kitobida shunday yozadi: “Hech bir bola o‘zini o‘zi o‘ylaydigan ota-onaning mehrini uyg‘otadigan darajada yaxshi emas.