Behruzbek Hamidov
Ajablanarlisi, lekin haqiqat: bugungi kunda erkaklar yetmishinchi yillarga qaraganda haftasiga o’rtacha 12 soat kamroq ishlaydi. Bu AQShda 1960-yillarning oʻrtalaridan beri olib borilgan tadqiqot natijalari.
Ayollar esa endi ko’proq ishlaydi – shunchaki, chunki yarim asr oldin hamma ham to’liq ish kuni bo’lmagan. Shu bilan birga, agar ishlaydigan onalar o’z vaqtlarini kuzatishni boshlasalar, ular o’z farzandlari bilan ular o’ylagandan ko’ra ko’proq vaqt o’tkazishlari ma’lum bo’ladi.
Ortiqcha ishlayapsizmi yoki yo’qmi, muhim emas, lekin hech narsa qilolmaslik hissi stressga olib keladi va unumdorligingizni va ongli qarorlar qabul qilish qobiliyatingizni sezilarli darajada kamaytiradi. Natijada, siz vaqtingizni yomonroq boshqara boshlaysiz, uni noto’g’ri narsalarga sarflaysiz va natijada siz uchun qiyinroq bo’ladi.
Agar biror kishi bo’sh vaqtim bor deb hisoblasa, bu uning jismoniy va ruhiy salomatligiga ijobiy ta’sir qiladi
Vaqt qayerga sarflanayotganini aniq bilmasak, qilishimiz kerak bo’lgan narsa juda ko’p ekanligini his qilamiz va bularning barchasini bajarishga hech qachon vaqtimiz bo’lmaydi. Biz qilishimiz kerak bo’lgan narsa, biz odatda u yoki bu faoliyatga qancha vaqt sarflayotganimizni va bizning kunimiz aynan nimadan iboratligini tushunish va hisobga olishdir. Buni aniq tushunib, bu haqda mulohaza yuritar ekanmiz, bizda dastlab o’ylaganimizdan ham ko’proq vaqt borligini anglab yetamiz – nafaqat ish, balki dam olish uchun ham.
2009 yilgi tadqiqot shuni ko’rsatdiki, agar odam bo’sh vaqtim bor deb hisoblasa, bu uning jismoniy va ruhiy salomatligiga ijobiy ta’sir qiladi. E’tibor bering, u o’ylaydi, ya’ni aslida bu vaqtga ega bo’lishi shart emas.
Hech narsa qilishga vaqtingiz yo’q deb o’ylab, qanday qilib nazoratni tiklash va poygani to’liq tezlikda to’xtatish kerak?
1. VAQTNI YOZIB OLING
Excelda bloknot yoki elektron jadvalni saqlang va kun davomida qilgan barcha ishlarni yozing (masalan, sahifani yarim soatlik intervallarga bo’lish mumkin).
O’zingiz bilan iloji boricha halol bo’ling! Agar Instagramda (Rossiyada taqiqlangan ekstremistik tashkilot) hikoyalarni yarim soat tomosha qilgan bo’lsangiz, shunday yozing. Va onlayn-do’kon veb-saytida poyabzal katalogini aylanib chiqish uchun sarflagan 20 daqiqani kiritishni unutmang. Bu yozuvlarni o’zingizdan boshqa hech kim ko’rmaydi, shuning uchun siz qanchalik halol bo’lsangiz, bu mashq shunchalik foydali bo’ladi.
Ishga, dam olishga va ijtimoiy tarmoqlarga qancha vaqt sarflanishini bilganingizdan so’ng, o’zingizdan so’rang: men ijtimoiy tarmoqlarda qancha vaqt sarflamoqchiman? Men har kuni mashq qilishni xohlaymanmi? Tushlik uchun qancha vaqt sarflamoqchiman? Ushbu savollarga javoblar to’g’ri vektorni o’rnatishga yordam beradi.
Misol uchun, siz kuniga kamida ikki yoki hatto uch soat ijtimoiy tarmoqlarni ko’rib chiqishga sarflanganingizni va yana bir soat messenjerlarda yozishmalaringizni bilib olishingiz mumkin. Va hushyor ekanligingizni hisobga olsak, aytaylik, kuniga 16 soat… Xuddi shu vaqtni foydaliroq – masalan, chet tilini o’qish yoki o’rganishga sarflash mumkin. Haqiqatan ham xuddi shu ruhda davom etmoqchimisiz?
Izzattillo Islomov
