Behruzbek Hamidov
O’zingizga achining
Ba’zilar buni bolalarcha odat deb o’ylashlari mumkin. Ammo, aslida, balog’at yoshida, o’ziga nisbatan achinish qobiliyatisiz qilolmaydi. Achchiqlik zaiflik yoki muvaffaqiyatsizlik belgisi emas. Bu hamdardlik va hamdardlikdir. Va kim, agar odamning o’zi bo’lmasa, o’z vaqtida o’ziga hamdardlik bildira oladi? O’zingizga chin dildan achinmasangiz, siz boshqa odamlarga to’liq rahm qila olmaysiz. Va umuman olganda, birinchi navbatda, siz o’zingiz, baxtingiz va xotirjamligingiz haqida o’ylashingiz kerak, va faqat keyin – boshqa odamlar haqida.
Nima uchun bu fazilat voyaga etganida juda muhim? Gap shundaki, biz bolaligimizda ota-onamizdan, bobo-buvilarimizdan mehr va rahm-shafqatni kutishimiz mumkin edi. Voyaga etganingizda, siz faqat o’zingizga tayanishingiz kerak. Voyaga etgan odam ilgari boshqa odamlardan talab qilgan yoki kutgan hamma narsani o’ziga berishni o’rganishi juda muhimdir. Voyaga etganida, inson barcha ehtiyojlarni tashqi yordamisiz qondirish uchun to’liq bo’lishi kerak.
O’zingizni qo’llab-quvvatlang
Ko’p jihatdan, bu mahorat birinchi bilan umumiy narsaga ega. Voyaga etganingizda, siz boshqa odamlarga qaramlikni to’xtatishingiz va o’zingizni o’zingiz qo’llab-quvvatlashni o’rganishingiz kerak. Ko’pchilik etuk odamlar har doim seziladigan va qiyin vaziyatlarda yordam beradigan samarali yordamni oshirish uchun barcha imkoniyatlarga ega.
Ko’p odamlar boshqa odamlarni qo’llab-quvvatlashga, yordam berish uchun yugurishga, tinglashga, sezgirlik ko’rsatishga tayyor. Ammo hamma ham o’z vaqtida o’zini qo’llab-quvvatlash qobiliyatiga ega emas. O’zingizni sevishni va o’zingiz uchun muhim inson bo’lishni tanlang – sizning psixologik barqarorligingiz, ya’ni baxtli hayot, ko’p jihatdan bunga bog’liq.
O’zingizni xato qilishga ruxsat bering
Xato qilmaydigan odamlar yo’q. O’zingizga ba’zan xato qilishga ruxsat berish va noto’g’ri qarorlar yoki harakatlar uchun o’zingizni tanqid qilmaslik juda muhimdir. O’zingizdan mukammallikni talab qilmang, chunki idealga intilish sizni xotirjamlik va baxtdan mahrum qilishi mumkin. Bundan tashqari, xatolar ko’pincha yanada mukammal natijalarga olib keladi.
Xato qilish huquqi qulab tushmaslikka, balki doimiy ravishda yangi tajriba bilan to’ldirishga, o’zingizga nisbatan insonparvar bo’lishga va o’zingizni sevishga imkon beradi.
His
Buni hamma odamlar, ayniqsa bolalar his qilishlari mumkin. Ammo yoshi bilan bu muhim mahorat ko’pincha yo’qoladi. Agar siz balog’atga yaqinlashayotgan bo’lsangiz, ushbu muhim mahoratni qaytarishingizga ishonch hosil qiling va hayot darhol yangi ranglar bilan porlaydi. Tuyg’u mahorati – bu his-tuyg’ular, hislar, tajribalar bilan bevosita bog’liqlik. O’zingizni kuzatib boring. Siz qanchalik tez-tez qizg’in kulasiz yoki chin dildan yig’laysiz? Faqat shahvoniy odam o’zini chinakam tirik his qilishi mumkin.
O’zini his qilish qobiliyatini tiklaganidan so’ng, ko’pchilik o’zlarida qanchalik tashvish, quvonch va og’riqni ko’targaniga hayron bo’lishadi. Bu sizga yangi imkoniyatlar ochish, dunyoga va atrofda sodir bo’layotgan voqealarga boshqacha qarash imkonini beradi. O’z his-tuyg’ularingizni tan oling, ularga erkinlik bering. Albatta, har kimning his-tuyg’ulari har xil: ular temperamentga ham, atrof-muhitga ham bog’liq. Lekin har qanday holatda, ularni o’zingizda saqlashingiz shart emas.
Inqirozda aybdorlik bilan emas, zavq bilan bo’lish
Hayotdagi inqirozlar ishga kirishish uchun darhol yig’ilish, xafa bo’lishni va azoblanishni to’xtatish zarurati bilan bog’liq. Ammo o’zingizga hech bo’lmaganda bir oz motam tutishga va bu davrda omon qolishga ruxsat berganingiz va darhol uni bosib o’tmasligingiz yaxshiroqdir. Inqirozda bo’lish va o’z-o’zini o’rganish uchun bir muncha vaqt zarurati inson ruhiyatining tabiiy ehtiyojidir. Bunda uyatli narsa yo’q. Bundan tashqari, bu inqiroz ko’pincha shaxsiyat rivojlanishining keyingi bosqichining boshlanishiga aylanadi. Inqirozlardan qochmaslik kerak, ularni qanday qilib to’g’ri yashashni o’rganish muhimdir – aybdorlik bilan emas, balki zavqlanish hissi bilan.
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, o’zingizni va haqiqiy istaklaringizni tinglashni, qalbingizga qarashni, his-tuyg’ularga e’tibor berishni o’rganish muhimdir. Yiqilish emas, balki o’sish uchun o’zingizga achinishingiz kerak. Qo’llab-quvvatlashga kelsak, bu vaziyatga qaramay, tezda tiklanish va harakat qilish imkonini beradi. Yo’l qo’yilgan xatolardan uyalmaslik qobiliyati butunlikni saqlashga imkon beradi. Va inqirozlarning etarli tajribasi rivojlanishga yordam beradi. Bu fazilatlarni o’zingiz bilan balog’atga eting!
Izzattillo Islomov
