AGRESSIV MEHR QANDAY NAMOYON BO’LADI?

Agressiv mehr – bu yoqimli jonzotni ko’rishda soxta jismoniy tajovuz. Bunday hollarda biz odatda: “Bu juda yoqimli, siz uni iste’mol qilishni xohlaysiz!” Ushbu hodisa (ijobiy taassurotlardan ko’proq bo’lgan salbiy his-tuyg’ular) dimorfik ifoda deb ataladi. Yana bir misol – quvonchdan yig’lash.

Ushbu hodisani o’rganuvchi Klemson universiteti mutaxassisi Oriana Aragon shunday tushuntiradi: “Vaziyatning kontekstidan qat’i nazar, his-tuyg’ularning bunday tarqalishi og’ir hissiy iztirobning belgisidir”. – Qoidaga ko’ra, odamlar kichik hayajonni u qadar zo’ravonlik bilan ifodalashga moyil emaslar. Biz odatda shiddatli tajribalar paytida shunday munosabatda bo’lamiz.

Xulq-atvorning tashqi belgilari qo’rqinchli bo’lishi mumkin bo’lsa-da, ular zararsiz his-tuyg’ularga asoslangan.

Aragonning so’zlariga ko’ra, tajovuzkor mehr-muhabbatni boshdan kechirganlar bolani yoki hayvonni himoya qilish uchun ehtirosli istaklarga ega. “Bu ortiqcha his-tuyg’ulardan kelib chiqadi va tajovuz biz kimgadir hujum qilishga tayyormiz degani emas. Biz bu so’zni ishlatamiz, chunki jismoniy ko’rinish juda o’xshash “, deydi u.

NIMA UCHUN DIMORFIK IFODA KERAK?

Bu hali to’liq aniq emas, lekin bu bir-birimizni tushunishimizga yordam berishi mumkin.

“Muloqot uchun his-tuyg’ular kerak”, deb eslatadi ekspert. — Ijtimoiy munosabatlarni saqlab qolish, hamkorlik qilish, birgalikda g‘oyalar ustida fikr yuritish, boshqa odamlarning niyatlari, niyatlari va istaklarini tushunish biz uchun muhim. Bu asosan hissiy aloqalar tufayli mumkin. Ming yillar davomida bir-biri bilan o’zaro aloqada to’plangan hissiy reaktsiyalarning eng boy zaxirasi ma’lum maqsadlarga xizmat qiladi. Ehtimol, bu ko’rsatkichlar boshqa odamning xayolida nima borligini taxmin qilishimiz uchun kerakdir.

Biror kishi tajovuzkor mehr-muhabbatni boshdan kechirsa, bu uning his-tuyg’ulari chegaraga ko’tarilganligini ko’rsatadi. Shubhasiz, tajovuzkorlikning bunday namoyon bo’lishida o’ziga xos signal o’qiladi: his-tuyg’ular darhol ozod qilishni talab qiladi. Bu his-tuyg’ular ortida sakrash va oldinga shoshilish istagi bor.

“Agressor” haddan tashqari hayajon belgilarini ko’rsatadi: “… Men yaqinroq kelmoqchiman, hozir uni ushlab, bor kuchim bilan siqib, meniki ekanligini his qilmoqchiman.” Hodisaga hamroh bo’lgan kuchli his-tuyg’ular qadimgi ota-ona instinktidan kelib chiqadi. Har qanday teginish chaqaloqqa qaraganimizda u yoqiladi.

Biz kichkina jonzotni ko’ramiz va uni yoqimli ko’ramiz, shunda g’amxo’rlik deb ataladigan mexanizm darhol ishga tushadi.

Biz unga g’amxo’rlik qilishni, himoya qilishni, uni qadrlashni xohlaymiz. Nasllarga g’amxo’rlik evolyutsion ravishda inson turlarining omon qolishi uchun zarurdir. Bizning bolalarimiz uzoq vaqt yordamsiz qolganligi sababli, biz ovqatlanish, uxlash yoki jinsiy aloqada bo’lish zarurati kabi mos keladigan instinktni rivojlantirdik. Bu omon qolishning asosiy shartlaridan biridir.

G’amxo’rlik mexanizmi nafaqat inson bolasini ko’rganimizda ishga tushadi. Trigger bu chaqaloq ekanligini aytadigan har qanday tasvir bo’lishi mumkin. “Avtomobillarda bolalarga xos xususiyatlar – yumaloq shakllar, katta faralar, kichik panjaralar bo‘lsa, odamlar hayajonlanib, “Qanday yaxshi mashina!” deyishadi”, deydi Oriana Aragon.

BOSHQA SHAKLLAR

Dimorfik ifoda boshqa shakllarni ham olishi mumkin, masalan, biror narsaning teginishini ko’rganda to’satdan xafa bo’lish shakli. Agressiv his-tuyg’ularga qaraganda qayg’u yoki achinish deyarli tez-tez uchraydi. Ular odatda nima bo’layotganini qayta ko’rib chiqish yoki lahzadan zavqlanish istagi haqida gapirishadi. Tasvirlarga tegib turgan kuchli taassurot ostida biz xafa bo’lsak yoki hatto yig’lasak, bu biz bir lahzaga to’xtashni xohlayotganimizni anglatadi. O’tkinchi daqiqani kechiktirish yoki fikrlarimizni yig’ish istagiga qaramay, bunday daqiqalarda biz o’zimizni yaxshi his qilamiz.

Dimorfik ifodaga duchor bo’lgan odamlar odatda ajoyib taassurot qoldiradilar. “Agar biror kishi bolaning yuzini chimchilamoqchi bo‘lsa, u to‘ylarda yig‘laydigan yoki mukofot olayotganda yig‘lashni to‘xtata olmaydigan odamdir. Dimorfik ifoda, albatta, g’ayratli tabiatga xosdir, – deya xulosa qiladi Aragon. Ko’rinib turibdiki, ularning ichida shunday his-tuyg’ular bo’roni avj olmoqdaki, biri ikkinchisini qoplaydi.