Izzattillo Islomov
Ma’lumki, Altsgeymer kasalligi chiziqli hodisalar kaskadi emas, balki ko’p faktorli o’zaro ta’sir natijasidir. Bemorlarni tekshirish neyron tarmog’ining funksionalligi, hajmli va tizimli ko’rsatkichlar o’zgarishini va mintaqaviy metabolizmning pasayishini ko’rsatadi, bu odamning intellektual imkoniyatlarining pasayishi bilan namoyon bo’ladi.
Ushbu o’zgarishlar amiloid-b (Ab) va tauprotein oqsillarining o’ziga xos erimaydigan shakllarini cho’ktirishga asoslangan bo’lib, ular keyinchalik miyaning ma’lum hududlarini “tartibga soladi”. Bu neyronlarning o’limiga va miya moddasining sezilarli atrofiyasiga olib keladi.
Emirilish sodir bo’lgan va ilgari transport va trofik funktsiyalarni bajargan oqsillar erimaydigan bo’laklarga bo’linishni boshlagan payt bizga hali ma’lum emas. Ammo protein va genetik mutatsiyalarning patologik shakllarini to’plash uchun genetik moyillik allaqachon aniqlangan, bu yosh bemorlarning 1% dan kamrog’ida kasallikning 100% namoyon bo’lishini ta’minlaydi.
ALTSGEYMER KASALLIGI DIAGNOSTIKASI
Har yili tibbiyot hamjamiyatiga Altsgeymer kasalligini diagnostika qilish uchun testlar va tekshiruvlarning takomillashtirilganligi, uning klinikadan oldingi bosqichlari aniqlanguncha ma’lumotlar olinadi.
Bularga quyidagilar kiradi:
- PET ligandlarini o’z ichiga olgan yangi neyroimaging usullari – ular miyaning turli mintaqalarida patologik oqsillarning to’planishini aniqlay oladi;
- miya omurilik suyuqligidagi patologik jarayonning yangi belgilari – ular giperfosforilangan tau oqsilining anormal darajasini va b-amiloidning past darajasini ko’rsatadi.
Hozirgi vaqtda ko’plab patologik jarayonlarni aniqlash uchun yangi biomarkerlar ishlab chiqilmoqda, jumladan neyroyallig’lanish, sinaptik disfunktsiya, metabolik disfunktsiya, oqsil agregatsiyasi va neyrodegeneratsiya.
ALTSGEYMER KASALLIGINI DAVOLASH
2021 yilda, dori vositalarining asosiy antidemans guruhlari (NMDA retseptorlari antagonistlari va atsetil- va butirilxolinesteraza inhibitörleri) farmatsevtika bozorida paydo bo’lganidan deyarli 20 yil o’tgach, yangi dori – adukanumab paydo bo’ldi.
Preparat erimaydigan b-amiloid birikmalarini oqsilning eruvchan shakllariga aylantirishga qodir bo’lgan inson monoklonal antikoridir. Hozirgacha kasallikning turli bosqichlarida preparatning klinik ta’siri notekis bo’lib, amiloid yotqizishning pasayishi har doim ham vizualizatsiya orqali intellektual funktsiyalarning yaxshilanishi bilan birlashtirilmaydi.
Shunday qilib, xalqaro tibbiyot hamjamiyati aducanumabning samaradorligini tasdiqlash uchun keyingi tadqiqotlarni kutmoqda
Shu bilan birga, Altsgeymer kasalligi uchun kombinatsiyalangan terapiya qo’llanilishi davom etmoqda: u kognitiv pasayishni kamaytiradigan vositalar va manipulyatsiyalar, serotonin retseptorlari antagonistlari, melatonin va glutamat retseptorlari modulatorlari, MAO-B inhibitörleri, transkranial magnit stimulyatsiya va chuqur miya ingibitorlari bilan asosiy antidemans terapiyasini birlashtiradi. rag’batlantirish.
Ammo bularning barchasi bemor shifokorga kelmasa, qo’llash qiyin. Shuning uchun bizning asosiy maqsadlarimiz orasida odamlarni kasallikning rivojlanish belgilari, xavf omillari va davolash usullari haqida xabardor qilishdir. Aynan shu ma’lumot qo’rquvni faol harakatlar bilan almashtirishi kerak. Endi harakat qilish vaqti keldi.
Behruzbek Hamidov
