Izzattillo Islomov
Optimizm ko’p sabablarga ko’ra ishonchsizlikni keltirib chiqaradi. Ba’zi odamlar optimistlarga kinoyali nafrat bilan qarashadi, chunki Evropa madaniyatida aql va skeptitsizm deyarli sinonimdir. Boshqalar esa, so’nggi yillarda tez-tez uchraydigan qo’ng’iroqlar va afsunlardan juda charchagan, hayotni pushti ranglarda ko’rish uchun o’zlariga, boshqa odamlarga va butun dunyoga bo’lgan nuqtai nazarini o’zgartira olmaydi.
Va bu ishonchsizlik psixoanalitik Alen Brakonnier “xayollar optimizmi” deb ataydigan va sehrli tafakkur va o’z-o’zini gipnoz aqlli va har doim ham halollik bilan aralashmaydigan sodda optimizmning zararli hukmronligi sharoitida juda oqlanadi.
Ko’rish uchun ishonish kifoya, bo’lish uchun gapirish, muvaffaqiyatga erishish uchun etarli takrorlash
Psixolog Evgeniy Osinning ta’kidlashicha, “odatda” bizning psixikamiz juda salbiy: “Ko’p tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, salbiy ma’lumotlar biz uchun psixologik jihatdan ko’proq ahamiyatga ega, biz daromaddan ko’ra yo’qotishlarga sezgirmiz.
Darhaqiqat, yovvoyi tabiatda xavf va tahdidni his qilish qobiliyati juda muhimdir. Ammo bizning jismoniy mavjudligimiz uchun juda ko’p xavf-xatarlar mavjud bo’lmagan zamonaviy dunyoda bu mahorat unchalik yordam bermaydi, chunki u bizni ruhiy tushkunlikka soladi va bizni kuchdan mahrum qiladi.
Ideal variant – bu haqiqiy baholash va tanqidiy yondashuv bilan ijobiy munosabatning kombinatsiyasi. Alen Brakonnier buni “oqilona optimizm” deb ataydi.
“Oqilona, chunki bizda bu hayotimizning turli sohalarida foyda keltirishiga ishontiradigan dalillarimiz bor”, deydi u. — Aqlli optimist illyuziyalarga berilmaydi; u reja tuzadi va illyuziyalarga berilib ketgan optimist sehrli formulalar bilan qanoatlansa, samaradorlik mezonini hisobga oladi.
Mutaxassislarimiz oqilona optimizmga erishishga yordam beradigan beshta qadamni taklif qilishadi.
Behruzbek Hamidov
