Ehtimol, siz do’stingiz yoki sherigingiz bilan qandaydir bema’ni gaplar tufayli janjallashib qolgansiz, keyin hazil orqali taranglikni engillashtirgandirsiz. Buning ajablanarli joyi yo’q: beg’ubor bir laynerlar, siz kutmaganingizda, ijobiy his-tuyg’ularni uyg’otadi va stressga kamroq munosabatda bo’lishga yordam beradi.

Organizmda kortizol va adrenalin darajasi pasayadi va endorfinlar ishlab chiqarila boshlaydi – kayfiyat va farovonlikni yaxshilashga yordam beradigan tabiiy og’riq qoldiruvchi vositalar. Qiziqarli narsa e’tiborimizni jalb qilganda, biz muammodan uzoqlasha olamiz, unga boshqa tomondan qarashimiz va unga nisbatan kamroq yondoshishimiz mumkin.

Kulgi qobiliyati ham qiyin muammolarni hal qilishda yordam beradi – buni G’arbiy Karolina universiteti¹da o’tkazilgan tadqiqot ko’rsatdi. Uning davomida sub’ektlar algebra testini yozdilar va ularning ba’zilari ilgari komikslar o’qigan, boshqa bir guruh she’r o’qigan va uchinchisi umuman hech narsa o’qimagan. Natijada, komikslarni o’qiganlar testda eng yaxshi natijaga erishdilar. Sababi, kulgili suratlar stress bilan bog‘liq tashvish darajasini pasaytirib, bu ishtirokchilarga topshiriqni boshqalardan ko‘ra yaxshiroq bajarishga imkon bergandek tuyuladi.

QANDAY QILIB HAZILNI HAYOTINGIZNING BIR QISMIGA AYLANTIRISH MUMKIN

O’zingizni jiddiy odam deb hisoblaysizmi va befoyda hazilkash ekanligingizdan qo’rqasizmi? Xavotir olmang: hatto yorqin hazillar hech qachon sizga yoqmagan bo’lsa ham, siz bu qobiliyatni mashq qilishingiz mumkin. Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, agar biz ongli ravishda kulgili narsani qidirsak, biz buni payqashimiz va bu jarayonda kayfiyatimizni o’zgartirishimiz mumkin.².

Axir, gap boshqalarni kuldirishda emas. Asosiy maqsad – hayotga nisbatan engilroq munosabatda bo’lishni o’rganish. Kulsangiz, yengil tortasiz.

“Tezkor o’z-o’zini davolash” kitobining muallifi, psixolog Oliviya Remes stressdan xalos bo’lishga yordam beradigan hazil tuyg’usini o’rgatishning 5 usulini taklif qiladi.

1. Qiziqarli narsani tasavvur qiling

Bu sizni asabiylashtiradigan va xafa qiladigan odamlar bilan muomala qilishda muvozanatni saqlashning eng sevimli usuli. Hazillarga murojaat qilib, siz muammolarni yangi nuqtai nazardan ko’ra boshlaysiz va ular endi unchalik jiddiy ko’rinmaydi – istiqbol o’zgaradi.

Ushbu stsenariyni bajarishga harakat qiling: birinchi navbatda, sizga yoqmagan odam bilan yaqinda bo’lgan suhbatni o’ylab ko’ring. O’zingizni qanday his qilayotganingizga e’tibor bering: o’zingizni noqulay his qilasiz, ehtimol hatto oshqozoningiz ham aylanadi. Endi suhbatdoshingizni kulgili kostyumda, xirillashli ovozi va hiqichoqlari bilan tasavvur qiling. Suhbatingizni yana boshingizda takrorlang, lekin bu safar kostyum, nozik ovoz va hiqichoq bilan. Hozir o’zingizni qanday his qilyapsiz? Ushbu mashq bu odam haqida o’ylashda paydo bo’ladigan salbiy his-tuyg’ulardan xalos bo’lishga yordam beradi va stress darajasini pasaytiradi.

2. Optimist bilan suhbatlashing

Agar siz stressni boshdan kechirayotgan bo’lsangiz, kimning ijobiy va quvnoq kayfiyati borligini eslang va ular bilan sayrga boring – agar uchrashishning iloji bo’lmasa, yurish paytida telefonda gaplashing. Tadqiqotlarga ko‘ra, biz baxtli insonlar bilan muloqotda bo‘lganimizda bu tuyg‘uni yuqtirish ehtimoli ko‘proq³.

3. O’yin-kulgiga vaqt ajrating.

Aytaylik, kuniga 15 daqiqani kulish uchun ajratib ko’ring – komikslar, sitkomlar, Internet memlari yoki kulgili videolar. Shundan so’ng siz o’zingizni biroz yengil his qilayotganingizni va fikringiz ravshanligini sezasiz.

4. Hazil tuyg’usini yaxshiroq bilib oling

Turli komediya ko’rsatuvlarini tomosha qiling va o’zingizga eng ko’p yoqadigan narsalarni tanlang: qo’pol fars, qora hazil yoki kun mavzusidagi komediya. Bu sizga shaxsan sizga qanday hazil tuyg’usi xosligini aniqlashga yordam beradi. Hazil uslubingizga va sevimli komediyachilaringizga mos keladigan ko’proq shoularni tomosha qiling. Qiziqarli dasturlarni tomosha qilish uchun vaqt ajrating: buni shifokor tavsiyasi deb o’ylab ko’ring. Yoki o’zingizni hazil qilishni o’rganasiz va stend-up klubining faol a’zosi bo’lasiz.

Turli xil soyalar bilan hazillarni sinab ko’ring. Yaxshi hazil ishda favqulodda vaziyatlarda yoki boshqa kichik muammolarda sizga yaxshiroq yordam beradi. Biz travmatik hodisalarni boshdan kechirayotganimizda yoki o’ta og’ir vaziyatda bo’lganimizda, qora hazil va masxara juda foydali bo’lishi mumkin. Agar vaziyatni nazorat qila olmayotganingizni his qilsangiz, muammodan biroz uzoqlashishga yordam berish uchun qora hazilni sinab ko’ring.

5. O’zingizni qiziqarli narsalar bilan o’rab oling

Atrofingizdagi kulgili narsalarga e’tibor bering, masalan, gazetalar yoki ko’cha belgilaridagi so’z o’yinlari va kashfiyotlaringizni boshqalar bilan baham ko’ring. Ko’ngilni ko’tarishning yana bir usuli – sevimli memlaringizni chop etish yoki ish stolingizda kulgili o’yinchoqlarni saqlash. Mening stolimda ikkita Smurf bor: ulardan biri ko’zoynak taqqan va qo’lida kitob bilan menga barmog’ini silkitadi, go’yo dam olish vaqti hali emasligini eslatadi. Bizni o’rab turgan narsalar bizning ruhiy farovonligimizga ta’sir qiladi. Shuning uchun, bizni tabassum qiladigan yoki undan ham yaxshiroq kuldiradigan narsalar bilan o’zimizni o’rab olish foydalidir.

Olivia Remes “Tezkor o’z-o’zini davolash: tashvish, vahima va stress uchun birinchi yordam” (Alpina Publisher)

Kembrij universitetining ruhiy salomatlik bo’yicha tadqiqotchisi og’ir ruhiy holatlarni engishga yordam beradigan 50 ta ilmiy asoslangan va tasdiqlangan amaliyotni tanladi. Ushbu kitob o’zini xotirjam, ishonchli va quvnoqroq his qilishni xohlaydiganlar uchun ham, yaqinlarining hissiy holatini engillashtirmoqchi bo’lganlar uchun ham mos keladi.