Izzattillo Islomov
Bolaligimda savol berganimda, ota-onamdan tez-tez eshitardim: “Xo’sh, bu aniq!” yoki “Sizning yoshingizda buni allaqachon bilishingiz kerak”, deb eslaydi 37 yoshli Veronika. “Men yana nimadir so’rashdan qo’rqaman va ahmoqona tuyulaman.” Biror narsani bilmasligimdan uyalaman.”
Shu bilan birga, Veronika ikkita oliy ma’lumotga ega, endi u uchinchi darajani oladi, ko’p o’qiydi va doimo nimanidir o’rganadi. Veronikaga o’zini biror narsaga loyiqligini isbotlashni to’xtatishga nima xalaqit beradi? Javob o’zini past baholaydi. Psixologlar bizga buni qanday olishimiz va nima uchun uni hayot davomida olib borishimizni aytadilar.
O’ZINI PAST BAHO QANDAY SHAKLLANADI
O’z-o’zini hurmat qilish – bu o’zimizni qanday ko’rishimizga bo’lgan munosabatimiz: biz nimamiz, nima qila olamiz va qila olamiz. “O’z-o’zini hurmat qilish bolalik davrida, biz kattalar yordami bilan o’zimizni tushunishni, kimligimizni anglashni o’rganganimizda rivojlanadi”, deb tushuntiradi Anna Reznikova, psixolog, yechimga yo’naltirilgan qisqa muddatli terapiya bo’yicha mutaxassis. “Ongda o’z qiyofasi shunday shakllanadi.”
Ammo ota-onalar odatda o’z farzandlarini yaxshi ko’radilar, shuning uchun nega biz ko’pincha o’zimizni qadrlamaymiz? “Bolalikda kattalar bizning dunyo bo’ylab yo’lboshchimiz bo’lishadi va biz birinchi navbatda ulardan to’g’ri va noto’g’ri haqida tasavvurga ega bo’lamiz va baholash orqali: agar shunday qilgan bo’lsangiz, bu yaxshi, agar siz boshqacha qilgan bo’lsangiz, bu yomon! – davom etadi psixolog. “Baholovchi omilning o’zi shafqatsiz hazil o’ynaydi.”
Bu bizning o’zimizni, harakatlarimizni, tashqi ko’rinishimizni qabul qilishimizning asosiy dushmani … Bizga ijobiy baholar emas, balki o’zimizni va harakatlarimizni qabul qilish kamlik qiladi: u bilan qaror qabul qilish, nimanidir sinab ko’rish, tajriba qilish osonroq bo’lar edi. Qabul qilinganimizni his qilsak, biror narsa ish bermasligidan qo’rqmaymiz.
