Behruzbek Hamidov
Anksiyete belgilari hissiy, kognitiv, jismoniy va xulq-atvor ko’rinishlariga bo’linishi mumkin. Hissiy jihatdan, tashvishli odamlar bezovtalik, qo’rquv yoki qo’rquvni his qilishlari mumkin. Kognitiv darajada, doimiy tashvish, poygachi fikrlar va diqqatni jamlashda qiyinchilik umumiy simptomlardir. Jismoniy alomatlar bezovtalik, mushaklarning kuchlanishi, charchoq va uyqu rejimining buzilishini o’z ichiga oladi. Xulq-atvorga ko’ra, tashvish muayyan vaziyatlardan, asabiy odatlardan qochishga yoki boshqalardan ishonch izlashga olib kelishi mumkin.
Anksiyete uchun standart davolash usullari psixoterapiya va dori-darmonlarni o’z ichiga oladi. Biroq, psixoterapiya qimmat va har doim ham oson emas, mavjud dori-darmonlar esa sedasyon va vazn ortishi kabi salbiy yon ta’sirga ega. Shuning uchun tadqiqotchilar tashvish belgilari uchun qulay va salbiy ta’sirlardan xoli bo’lgan yangi davolash usullarini qidirmoqdalar.
Bu borada istiqbolli nomzod moddalardan biri kannabidioldir. Cannabidiol – bu Cannabis sativa o’simligidan olingan kimyoviy birikma. Tetrahidrokannabinoldan (THC) farqli o’laroq, uning hamkasbi kannabidiol psixoaktiv “yuqori” ni keltirib chiqarmaydi. Bu uning yallig’lanishga qarshi, og’riq qoldiruvchi va anksiyolitik ta’sirini o’z ichiga olgan potentsial terapevtik xususiyatlariga bo’lgan tadqiqotga qiziqishning ortishiga olib keldi.
Tadqiqot muallifi L. Riley Gournay va uning hamkasblari kannabidiolning tashvishlanishga moyilligi yuqori bo’lgan odamlarda tashvish belgilariga ta’sirini o’rganishni maqsad qilgan. Ular kannabidiolning 300 milligramm og’iz dozasi, xuddi shu moddaning 50 milligramm dozasi va platsebo bilan davolashning birinchi dozadan so’ng darhol va ikki haftalik kundalik qabul qilishdan keyin ta’sirini solishtirdilar. Ular kannabidiol birinchi dozadan so’ng darhol tashvishlanish alomatlarini kamaytiradi deb faraz qilishdi va ikki hafta o’tgach, kannabidiolni qabul qilgan ishtirokchilar platsebo qabul qilganlarga qaraganda tashvishlanish darajasining pastligi haqida xabar berishdi.
Tadqiqot Penn State Worry Anketidan foydalangan holda baholanganidek, tashvishlanishga moyilligi yuqori bo’lgan 63 ishtirokchini o’z ichiga oldi. Ishtirokchilarning o’rtacha yoshi 29 yosh bo’lib, 32 ayol, 30 erkak va jinsiga mos kelmaydigan bir shaxsni o’z ichiga oladi. Tadqiqotchilar “zamin effekti” dan qochish uchun tashvishlanishga moyilligi yuqori bo’lgan shaxslarni maxsus tanladilar, bu erda davolanish dastlab tashvishlanmaydigan odamlarda xavotirni kamaytira olmaydi.
Ishtirokchilar tasodifiy tarzda uchta guruhdan biriga tayinlandi. Har bir guruh kuniga ikki marta 150 milligramm kannabidiol, 25 milligramm kannabidiol yoki platsebo oldi. Bu mos ravishda 300 mg kannabidiol, 50 milligramm kannabidiol yoki platsebo umumiy sutkalik dozalariga olib keldi. Muolajalar har bir ishtirokchi tomonidan qabul qilingan kapsulalar sonining bir xilligini ta’minlash uchun har birida 25 milligramm kannabidiol yoki faol bo’lmagan moddalarni o’z ichiga olgan oltita yumshoq jel kapsulasi shaklida o’tkazildi.
Davolanish protokoliga rioya qilinganligini tekshirish uchun ishtirokchilar har safar kapsulalarni iste’mol qilgan vaqt belgilarini yozib olishdi. Tadqiqotchilar kapsulalarni qabul qilishdan oldin so’rilishini kuchaytirish uchun ularga yog’li gazak iste’mol qilishni maslahat berishdi. Tadqiqot ikki tomonlama ko’r-ko’rona o’tkazildi, ya’ni na ishtirokchilar, na to’g’ridan-to’g’ri ishtirok etgan tadqiqotchilar har bir ishtirokchi qanday davolanishni olayotganini bilishmaydi.
Tadqiqotdan oldin, tadqiqotning birinchi kunidan keyin va o’rganish davrining oxirida ishtirokchilar tashvishning og’irligini (tashvishning qisqacha o’lchovi) va tashvish belgilarini (depressiya, tashvish va stress tarozilarining tashvish shkalasi) baholashni yakunladilar. -21, DASS-21). Tadqiqotdan so’ng ular davolanishning mumkin bo’lgan yon ta’siri haqida qisqacha standartlashtirilgan intervyuni ham yakunladilar.
Natijalar shuni ko’rsatdiki, o’rganish davrida o’rtacha tashvish darajasi pasaygan. Biroq, uchta davolash usuli o’rtasida sezilarli farqlar yo’q edi. Xavotirlanishning o’rtacha qisqarishi 300 mg va 50 mg kannabidiol dozalari va platsebo uchun o’xshash edi. Davolashning ta’siri birinchi kundan keyin ham, ikki haftalik tadqiqot davridan keyin ham izchil edi.
Umumiy tashvish belgilarini tekshirganda, birinchi kundan keyin uchta davolanish o’rtasida hech qanday farq topilmadi. Shunga qaramay, tadqiqot oxirida tashvish belgilarini taqqoslash kannabidiol guruhlarida jismoniy alomatlarning pasayishini aniqladi, ammo platsebo guruhida emas. Ushbu pasayish kuniga 300 milligramm kannabidiolni qabul qilgan guruhda eng aniq bo’ldi va bu statistik ahamiyatga ega bo’lib, natijalarni namunadan tashqari umumlashtirishga imkon berdi.
“Birgalikda bu topilmalar shuni ko’rsatadiki, 300 mg og’iz kannabidiol ham o’tkir, ham takroriy qo’llashdan keyin tashvishning kognitiv alomatlarini (ya’ni tashvish) susaytirmaydi. Anksiyetening jismoniy belgilari bo’yicha 300 mg ni takroriy qo’llash uchun ba’zi dalillar olindi. Ushbu topilmalar kannabidiollarning anksiyolitik ta’siri muayyan simptom sohalariga tegishli bo’lishi mumkinligini ko’rsatadigan to’plangan dalillarga mos keladi “, deb xulosa qilishdi tadqiqot mualliflari.
Tadqiqot kannabidiolning tashvish belgilariga ta’sirini yoritadi. Ammo shuni ta’kidlash kerakki, o’quv guruhlari juda kichik edi. Shu sababli, ta’sirlarni aniqlash uchun juda muhim bo’lishi kerak edi. Agar davolanishning zaif ta’siri mavjud bo’lsa, ular aniqlanmasdan qolishi mumkin edi.
Izzattillo Islomov
