Izzattillo Islomov
“Bir oydan keyin, quyonim, biz ko’chamiz. Dadangiz bilan men ko‘p o‘yladik va uning ishiga yaqinroq kvartira topishga qaror qildik. Shu tariqa u ertaroq qaytib, biz bilan ko‘proq vaqt o‘tkaza oladi…”
Har bir bola, hatto eng kichigi ham, unga va uning kelajagiga ta’sir qiladigan oiladagi muhim voqealar haqida bilish huquqiga ega. Bundan tashqari, u o’zini ishonchli va xotirjam his qilish, xavfsiz o’sishi va rivojlanishi uchun buni bilishi kerak.
Ammo o’zi hali gapirmasa, so’zlarimizning ma’nosini qanday tushunadi? Va ota-onalar u bilan muloqot qilishda qanchalik batafsil ma’lumotga ega bo’lishlari kerak?
FAQAT ENG MUHIMI HAQIDA EMAS
Hatto zo’rg’a tug’ilgan chaqaloq ham allaqachon “gapiruvchi mavjudot” dir. Bu paradoks uning ko’plab kitoblarida psixoanalist Fransuaza Dolto tomonidan tushuntirilgan. Uning fikricha, yangi tug’ilgan chaqaloq “ona sutidan kam bo’lmagan nutq bilan to’yingan bo’lishga intiladi” va tom ma’noda “ota-onasining nutqini o’zlashtiradi”.
U dunyoni ko’rish, teginish, hidlash, ta’m va teginish hissi orqali idrok etadi. Ammo unga faqat boshqa odamning so’zi odamlar dunyosining bir qismini his qilish va uning farqini his qilish imkoniyatini beradi.
Siz bola bilan emas, balki bola bilan gaplashishingiz kerak – u bilan suhbat o’tkazish
Fransuaza Dolto chaqaloq bilan muloqot qilish (halol, ataylab “bolalik” holda) bolalarni qanday o’zgartirishi haqida ko’plab dalillarni taqdim etadi – og’riq susayadi, toshma yo’qoladi, bola yaxshi uxlay boshlaydi.
Bir kuni tom ma’noda charchagan ayol uning oldiga maslahat uchun keldi: uning yangi tug’ilgan o’g’li bezovta uxlab qoldi va kechasi doimo uyg’ondi. U psixoanalistga yaqinda vafot etgan yana bir farzandi borligini, kichigi esa akasi bilan bir xil nom bilan atalganini aytdi.
Fransuaza Dolto bolaga yuzlandi. “Men unga akasi undan g’azablanmaganini, o’z ismini qo’yganini va onasi uxlayotganida ham uning o’lmaganini bilishini aytdim.” Ona va o’g’il uyga qaytganlarida, chaqaloq o’n soat davomida to’xtovsiz uxladi.
So’zlar bolaning xotirasini, miyaning turli qismlarining ishini faollashtiradi
Biroq, bola bilan suhbatlashish nafaqat unga eng muhim narsalar haqida aytib berishni anglatadi. Bu, shuningdek, u bilan bemalol va osonlik bilan, dunyodagi hamma narsa haqida, xususan, hech narsa haqida gapirishni anglatadi – biz shunchaki iliq his-tuyg’ularga ega bo’lgan odam bilan.
“Bu holda, so’z” davolamaydi “, balki bolani rivojlantiradi”, – tushuntiradi neyropsixolog Boris Tsiryulnik. “U his-tuyg’ularni kuchliroq his qiladi va ular uning xotirasini va miyaning turli qismlarining ishini faollashtiradi.”
Behruzbek Hamidov
