Behruzbek Hamidov
PDCA sikli nima?
Deming sikli PDCA o’tgan asrning 50-yillarida paydo bo’lgan. U menejment bo’yicha maslahatchi Uilyam Edvards Deming tomonidan ishlab chiqilgan. Ijodkorning o’zi bu tsiklni o’z ustozi sharafiga Shewhart g’ildiragi deb atagan, chunki uning g’oyalari rivojlanishning asosini tashkil etgan.
Deming mahsulot yoki xizmatlar sifatiga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan omillarni aniqlash uchun haqiqatan ham yuqori sifatli algoritm yaratishga harakat qilardi. Ushbu yechim yordamida kompaniyalar tezda nimani o’zgartirish kerakligini bilib olishlari mumkin. Avval ular taxmin qilishadi, keyin har bir taxminni sinab ko’rishadi, xulosalar chiqarishadi va nimani o’zgartirish kerakligini hal qilishadi. Bunday holda, tsikl to’xtatilmaydi va doimiy ravishda takrorlanadi.
PDCA yondashuvi jarayonlar sifatini muntazam ravishda yaxshilash va muammolarni o’z vaqtida hal qilishga qaratilgan to’rt bosqichga bo’lingan. Tsikl turli yechimlarni muntazam sinovdan o’tkazish, olingan natijalarni baholash, eng yuqori samaradorlikni ko’rsatgan muayyan chora-tadbirlarni amalga oshirishdan iborat.
Agar biz ushbu noyob tsiklni batafsilroq ko’rib chiqsak, unda to’rt bosqichni kiritish mumkin:
- Rejalashtirish. Avvalo, paydo bo’lgan muammoni aniqlab olish va keyin sinchkovlik bilan tahlil qilish, uning paydo bo’lishiga nima sabab bo’lishi mumkinligini taxmin qilish va qaysi birini birinchi bo’lib hal qilishni boshlash kerak.
- Ishlash. Muammoning turli yechimlarini sinab ko’rishni boshlashingiz va natijalarni baholashingiz kerak. Mutaxassislar kelajakda bundan ham katta qiyinchiliklarga duch kelmaslik uchun buni kichik miqyosda qilishni tavsiya etadilar.
- Imtihon. Erishilgan natijani diqqat bilan o’rganish kerak. Faqatgina ishlash ko’rsatkichi u yoki bu gipoteza qanchalik to’g’ri bo’lganligini ko’rsatishi mumkin.
- Harakat. Agar qaror to’g’ri bo’lsa va muammodan xalos bo’lishga imkon bersa, u to’liq amalga oshirilishi mumkin.
Deming tsikli sizga turli muammolarni, ularning murakkablik darajasidan qat’i nazar, hal qilish, kompaniya ishini yaxshilash va ba’zi hollarda hatto foydani sezilarli darajada oshirish va yangi darajaga chiqish imkonini beradi.
Asosiysi, har bir vaziyatda eng yaxshisini topish uchun turli xil variantlarni tekshirish va shoshilmaslikdir.
Izzattillo Islomov
