Depressiv holatlar. Bugungi kunda juda keng tarqalgan muammo bu depressiya. Depressiya odatda uchta asosiy shaklda namoyon bo’ladi:Kuchli qayg’u va quvonchsizlik.Harakatsizlik va juda kam faollik.Diqqat bilan fikrlash qobiliyati juda qiyin.Odamlar tushkunlikka tushganda, ularning qiziqishlari, shu jumladan jinsiy aloqalar yo’qoladi. Biror kishi ko’pincha apatiya, charchoq va ichki bezovtalikni boshdan kechiradi. Tuyadi va uyqu buziladi, bosh va ko’krak sohasida og’irlik hissi paydo bo’ladi.Darhol rezervatsiya qilishimga ijozat bering: depressiya juda jiddiy muammodir va ko’pincha uni mustaqil ravishda engish juda qiyin. Ko’p hollarda dori-darmonlarni davolash butunlay zarur.O’zingizga g’amxo’rlik qiling va kuchingizga ishoning!Quyida biz depressiyaning asosiy sabablari va ularni bartaraf etish yo’llarini ko’rib chiqamiz.O’z joniga qasd qilish niyatlari natijasida depressiya.Qoida tariqasida, tushkunlikka tushgan odamning fikrlari aybdorlik, o’zini o’zi inkor etish va hayotning ma’nosizligi atrofida aylanadi. Depressiyaga uchragan odamlarning uchdan ikki qismi o’z joniga qasd qilish haqida o’ylaydi. Ular faqat o’lim haqida orzu qilishlari yoki ma’lum bir reja haqida o’ylashlari mumkin, kamdan-kam hollarda hatto o’z joniga qasd qilishga urinishlar ham mavjud.Depressiya paydo bo’lishining bir nazariyasiga ko’ra, bu o’z joniga qasd qilish niyatlarining natijasidir, aksincha emas. Bundan tashqari, o’limga bo’lgan bu orzu ko’pincha yashirin bo’lib, odam tomonidan tan olinmaydi. Ammo, shunga qaramay, barcha depressiyalar o’z joniga qasd qilish niyatining natijasi emas.Depressiv holat o’z joniga qasd qilish niyatining natijasi bo’lgan hollarda, o’z joniga qasd qilish niyatida bo’lgan mijozlarning uchta guruhini ajratish mumkin:faol o’z joniga qasd qiluvchilar, ya’ni kuchli niyat yoki hatto o’z joniga qasd qilishga urinishlar.faol bo’lmagan o’z joniga qasd qiladigan odamlar. Bular yashirin o’lim istagi borlardir.Va giyohvandlik, spirtli ichimliklar, asossiz ko’p ish va boshqalar kabi xavfli faoliyat orqali o’zini yo’q qilishga intilayotganlar.Depressiyaga shu tarzda qarash, bu surunkali, reaktiv jarayondir. Ya’ni, unga moyil bo’lgan odamlar qiyin hayot sharoitlariga ko’pincha qayg’u va tushkunlik bilan munosabatda bo’lishadi. Qoidaga ko’ra, bunday depressiv holatlarning sabablari odamning bolaligida, ota-onalar yashirin (yoki umuman yashirin bo’lmagan) shaklda “yashamang” buyrug’ini berganda topiladi. Bu og’zaki yoki og’zaki bo’lmagan xabar bo’lishi mumkin. Keyinchalik, bola ota-onasi unga muhtoj emasligi va uning yashashini xohlamasligi haqida xulosa qiladi.Qoidaga ko’ra, bunday ko’rsatmalar “Xo’sh, men sizni shunchaki o’ldirgan bo’lardim!” Yoki: “Men uni bolalar uyiga beraman!” Bunday paytlarda ota-onalar o’z farzandlarining yomon xulq-atvoridan g’azablanishlari va aslida bu haqda hech narsa qilmasliklari aniq. Ammo bolalar bu so’zlarni tom ma’noda qabul qilishadi. Natijada, bola ma’lum bir o’z joniga qasd qilish qarorini qabul qiladi, bu ongsiz ravishda “yaxshiroq vaqtgacha” qoldiriladi.Bunday o’z joniga qasd qilish qarorlarining 5 turi mavjud.”Agar vaziyat men uchun juda yomon bo’lsa, men o’z jonimga qasd qilaman.”Bunday holda, inson doimo hayotning unga chidab bo’lmas sharoitlarni yaratishini kutadi. Va kamdan-kam hollarda, o’zi uchun bunday sharoitlarni yaratadi. Qoidaga ko’ra, bunday odamlar muammolarni hal qilishga moyil emaslar, balki to’g’ri daqiqani kutishadi.”O’zgarmasang o’zimni o’ldiraman”Bola ota-onasini to’xtatishning boshqa yo’lini topa olmagan hollarda, masalan, janjal qilish yoki boshqa bolalarni kaltaklash, o’z joniga qasd qilish shantajidan tashqari, u bu munosabatni qabul qiladi. Qoida tariqasida, u hayotingizning qolgan qismida ham faol, ham passiv shaklda muammolarni hal qilishning universal usuli bo’lib qoladi.”Men o’zimni o’ldiraman va siz pushaymon bo’lasiz va meni sevasiz.”Ko’pgina bolalar vafot etganlarida, ota-onalari ularni so’zsiz sevishlarini tasavvur qilishadi. Bu ota-ona tomonidan bolaga bo’lgan sevgi izhori bo’lmaganda sodir bo’ladi, keyin esa bolada bunday munosabat paydo bo’ladi.”Men deyarli o’laman va siz pushaymon bo’lasiz va meni sevasiz”Bunday munosabat avvalgisiga o’xshaydi, lekin bunday odamlar tushkunlikka tushmaydi. Bolalikda bunday mijozlar ota-onalaridagi har qanday jiddiy kasallik beparvolik o’rniga g’amxo’rlik qilishiga amin bo’lishdi. Bunday odamlar o’z hayotlarini qadrsizlantirish uchun qo’lidan kelganini qilish bilan birga, hayot uchun xavfli faoliyatga intiladi.”Meni o’ldirishga majbur qilaman”Bunday odamlar bolaligida shunday zo’ravonlik va azob-uqubatlarga duchor bo’lishadiki, ular najotning yagona yo’lini, go’yo o’limni tanlaydilar. Voyaga etganda, odam ongli va ongsiz ravishda xavfli, tajovuzkor xatti-harakatlarga intiladi.Esingizda bo’lsin, agar sizda o’z joniga qasd qilish fikri bo’lsa, yordam so’rashdan qo’rqmang. Muammolaringizni hal qilish mumkin va ular sizga albatta yordam beradi.Depressiya, kuchli his-tuyg’ularni bostirish natijasida.Depressiv holatlar juda kuchli his-tuyg’ularni, odatda g’azab yoki sevgini bostirish natijasida paydo bo’ladi. Inson hozirgi vaqtda bu his-tuyg’ularning namoyon bo’lishi unga zarar etkazishiga ishonadi va u o’zi bilan kurashish uchun juda ko’p kuch sarflaydi. Bundan tashqari, u haqiqatan ham xohlagan narsasini ataylab rad etadi, bu esa kuchli umidsizlik tuyg’usini keltirib chiqaradi.Bunday depressiv holatlarda, birinchi navbatda, qanday his-tuyg’ular va nima uchun rad etilayotganini tushunish kerak. Shundan so’ng siz ularni qabul qilishingiz va ularga ekologik toza yo’l bilan chiqishingiz kerak.Aybdorlik hissi natijasida depressiv holat.Aybdorlik tuyg’usidan azob chekayotgan odam o’zini shunchalik ezishi mumkinki, u o’zini depressiv holatga keltiradi. Bunday holda, ayb ham haqiqiy, ham xayoliy bo’lishi mumkin.Psixologik travma natijasida depressiv holat.Biror kishi o’ta shikastli stressli hodisani boshdan kechirganligi sababli depressiv holat rivojlanishi odatiy hol emas. Bunday vaziyatlarda odam butun hayotining istiqbolini sezilarli darajada buzadigan travmatik tajribalardan xalos bo’lolmaydi. Inson hayotning ma’nosini yo’qotadi va hayotning o’zi umidsizlik va yovuzlikka to’la his qiladi.Psixologik travma bilan kurashish juda qiyin, uzoq muddatli psixoterapiya talab etiladi.Umuman olganda, siz depressiyani o’zingiz engishingiz mumkin. Ammo, aslida, bu ko’pincha juda qiyin va mutaxassis bilan bog’lanishga arziydi.