Izzattillo Islomov
Yaqinda kitobxonlar bilan uchrashuvda odamlar meni yoki kitoblarimni tanqid qilganda, ayniqsa internetda qanday munosabatda bo‘lishimni so‘rashdi. Bu savol tez-tez so’raladi, shuning uchun men so’zlarim kimgadir yordam beradi degan umidda unga batafsil javob berishga qaror qildim – kim bo’lishingizdan yoki hayotingiz bilan nima qilishdan qat’i nazar.
Tanqidga qanday munosabatda bo’lishimni so’rashganida, mening eng oddiy va eng qisqa javobim “umuman emas”. Meni tanqid qiladigan maqola va sharhlarni o‘qimayman va ularni internetda maxsus qidirmayman.
Men o’zim haqimda tanqid qilishdan qochaman, chunki odamlar men haqimda nima deyishiga ahamiyat bermayman. Aksincha – chunki men boshqa odamlarning fikrini yuragimga juda yaqin qabul qilaman. Men juda sezgirman va g’azablangan so’zdan osongina xafa bo’laman. Tanqid meni qattiq ranjitishini bilaman va o‘zimni xafa qilish niyatim yo‘q.
Mening ishim haqida jiddiy gazetalarda ko’plab katta, batafsil sharhlar yozilgan – lekin men ularni hech qachon o’qimaganman. Misol uchun, men afsonaviy tanqidchi Janet Maslin bir necha yil oldin The New York Times gazetasida mening “Legal Marriage” kitobim haqida keskin sharh yozganini bilaman, lekin u men haqimda aniq nima deganini bilmayman va buni bilish niyatim ham yo’q. Agar siz o’qishga qiziqsangiz, Google sizning do’stingiz, lekin men buni albatta xohlamayman.
Do’stlar menga sharh salbiy ekanligini aytishdi: yaxshi do’stlar meni shunchaki ogohlantirdilar, unchalik mehribon bo’lmaganlar menga havola yuborishdi – rahmat, bolalar. Nima bo‘lganda ham, “Ma’lumot uchun rahmat”, deb javob berdim va yo‘l-transport hodisasi oldidan haydab o‘tayotganimda yoki televizorda qon to‘kib qoladigan qotillik sahnasini ko‘rsatganimda, xuddi shunday o‘girilib ketdim.
Men bu so’zlarni boshimga kiritishiga yo’l qo’ymayman. Men bu rasmlarni miyamda saqlay olmayman. Buni qilish o’zimga nisbatan zo’ravonlik qilish bo’lardi va men endi o’zimni majburlamoqchi emasman.
Menimcha, Jon Apdayk kitoblaringiz haqidagi sharhlarni o’qish shisha singan sendvich yeyishga o’xshaydi, degan. Shisha parchalari bilan sendvich. Ichimdan qon ketadigan narsani yesam, nima foyda?
Aksincha, agar sharh do’stona bo’lsa va mening oilamning mehribon a’zosi buni oldindan ko’rgan bo’lsa, men uni o’qiyman. Chunki taxmin qiling, nima? Odamlar sizning ishingizni maqtashini eshitish juda yoqimli! Va bu kamdan-kam hollarda! Shunday qilib, bu sodir bo’lganda, qalbingizdan xursand bo’ling va yaxshi sharhdan zavqlaning.
Behruzbek Hamidov
