Izzattillo Islomov
Ko’pchiligimiz g’azab yoki g’azab kabi his-tuyg’ularni hech qachon boshdan kechirmaslikni afzal ko’rarmiz, lekin ular bizni davolaydigan, kuch-quvvat va ijobiy o’zgarishlarga undaydigan katta kuchga ega. Shunday qilib, bolalar ko’pincha biron bir muammoga duch kelganlarida g’azablanadilar va uni qanday hal qilishni tushunmaydilar. G’azab orqali bola boshqalarga sevgi yoki himoya yo’qligini ko’rsatadi. Bundan tashqari, chaqaloq o’z ehtiyojlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Ko’pgina hollarda, bola g’azab tuyg’ularini tanib olish va nazorat qilishni o’rganish uchun ota-onaning yordami va yordamiga muhtoj bo’ladi. Sizning vazifangiz unga norozilik tuyg’usini tushunish va tahlil qilishni o’rgatishdir. Nima uchun bu sodir bo’ladi? Uni qanday ifodalash kerak? Muammoga yechim topish uchun nima qila olasiz? Buni amalga oshirishga yordam beradigan 5 ta maslahat.
1. FARZANDINGIZGA G’AZAB BUTUNLAY TABIIY TUYG’U EKANLIGINI TUSHUNTIRING.
Farzandingiz bilan g’azab va g’azab haqida gapirganda, bu his-tuyg’ular biz xohlagan narsaga erisha olmaganimizda, biror narsadan norozi bo’lganimizda, hafsalamiz pir bo’lganimizda yoki xafa bo’lganimizda paydo bo’lishini aytishingiz mumkin. Har bir inson g’azabni boshdan kechiradi – kattalar ham, bolalar ham (hatto juda yosh). Farzandingizga g’azab butunlay tabiiy reaktsiya ekanligini, lekin uni ifoda etishning sog’lom va nosog’lom usullari borligini tushunishga yordam bering.
2. FARZANDINGIZGA G’AZAB VA G’AZAB NIMA UCHUN PAYDO BO’LISHINI TUSHUNISHGA YORDAM BERING
Kichkintoy nima uchun bunday kuchli his-tuyg’ularga ega ekanligini tushunishi muhimdir. Uni o’zini tushunishga taklif qiling: qanday vaziyat bunday norozilikka sabab bo’ldi? Qanday ehtiyojlar qondirilmay qoldi? Bunday savollarni berib, bola asta-sekin o’zini tushuna boshlaydi va odatda qanday vaziyatlarda g’azab va g’azabni boshdan kechirayotganini tushunadi.
3. FARZANDINGIZGA G’AZABNING SOG’LOM VA NOSOG’LOM IFODALARI O’RTASIDAGI FARQNI O’RGATING.
G’azabning namoyon bo’lishini adaptiv (o’ylangan bayonotlar va konstruktiv yechim topishga urinishlar) va noto’g’ri (qichqiriq, og’zaki yoki jismoniy tajovuz) ajratish mumkin. Farzandingizga g’azab tuyg’ularini konstruktiv usullar bilan ifodalashga o’rgatib, siz unga o’ziga ishonch bag’ishlaysiz, uni boshqalar bilan to’g’ri munosabatda bo’lishga va qiyin his-tuyg’ularni mustaqil ravishda engishga o’rgatasiz.
Ko’pgina hollarda, bola g’azab tuyg’ularini tanib olish va nazorat qilishni o’rganish uchun ota-onaning yordami va yordamiga muhtoj bo’ladi. Sizning vazifangiz unga norozilik tuyg’usini tushunish va tahlil qilishni o’rgatishdir. Nima uchun bu sodir bo’ladi? Uni qanday ifodalash kerak? Muammoga yechim topish uchun nima qila olasiz? Buni amalga oshirishga yordam beradigan 5 ta maslahat.
1. FARZANDINGIZGA G’AZAB BUTUNLAY TABIIY TUYG’U EKANLIGINI TUSHUNTIRING.
Farzandingiz bilan g’azab va g’azab haqida gapirganda, bu his-tuyg’ular biz xohlagan narsaga erisha olmaganimizda, biror narsadan norozi bo’lganimizda, hafsalamiz pir bo’lganimizda yoki xafa bo’lganimizda paydo bo’lishini aytishingiz mumkin. Har bir inson g’azabni boshdan kechiradi – kattalar ham, bolalar ham (hatto juda yosh). Farzandingizga g’azab butunlay tabiiy reaktsiya ekanligini, lekin uni ifoda etishning sog’lom va nosog’lom usullari borligini tushunishga yordam bering.
2. FARZANDINGIZGA G’AZAB VA G’AZAB NIMA UCHUN PAYDO BO’LISHINI TUSHUNISHGA YORDAM BERING
Kichkintoy nima uchun bunday kuchli his-tuyg’ularga ega ekanligini tushunishi muhimdir. Uni o’zini tushunishga taklif qiling: qanday vaziyat bunday norozilikka sabab bo’ldi? Qanday ehtiyojlar qondirilmay qoldi? Bunday savollarni berib, bola asta-sekin o’zini tushuna boshlaydi va odatda qanday vaziyatlarda g’azab va g’azabni boshdan kechirayotganini tushunadi.
3. FARZANDINGIZGA G’AZABNING SOG’LOM VA NOSOG’LOM IFODALARI O’RTASIDAGI FARQNI O’RGATING.
G’azabning namoyon bo’lishini adaptiv (o’ylangan bayonotlar va konstruktiv yechim topishga urinishlar) va noto’g’ri (qichqiriq, og’zaki yoki jismoniy tajovuz) ajratish mumkin. Farzandingizga g’azab tuyg’ularini konstruktiv usullar bilan ifodalashga o’rgatib, siz unga o’ziga ishonch bag’ishlaysiz, uni boshqalar bilan to’g’ri munosabatda bo’lishga va qiyin his-tuyg’ularni mustaqil ravishda engishga o’rgatasiz.
