Gallyutsinatsiyalar nima

GALLYUTSINATSIYALAR VA ILLYUZIYALAR

Biz hammamiz bir-birimizdan bir oz farq qiladigan o’z shaxsiy haqiqatlarida yashaymiz. Bu normal holat, shunday bo’lishi kerakki, biz fiziologik jihatdan boshqacha ko’ramiz, boshqacha eshitamiz va hidlaymiz. Ammo shaxsiy dunyo, insonning sub’ektiv mikrokosmosi umume’tirof etilganidan sezilarli darajada chetga chiqa boshlaganda – keyin biz psixoz haqida gapiramiz.

Va buni tushunishning eng oson misoli – gallyutsinatsiyalar, idrok etishning buzilishi.

Aytaylik, odamda 6 ta sezgi bor (aslida ko‘proq, lekin buni hozircha qoldiramiz): eshitish, ta’m, ko‘rish , hidlash , teginish va propriosepsiya (ichki organlarning hissi; ko’zlarimiz yopiq bo’lsa, biz bo’g’imlarning egilish burchagini, orqa tomonning holatini va hokazolarni tushunishimiz mumkin – bu shunday).

Odatda, biz sezgilar orqali ogohlantirishlarni idrok qilamiz va shu bilan haqiqat haqida ma’lumot olamiz.

Ammo har xil patologik sharoitlarda biz haqiqatda mavjud bo’lmagan ogohlantirishlarni idrok qila boshlaymiz. Bu gallyutsinatsiyalar

Rag’batlantiruvchisiz idrok – tasvirlarni ko’rish, ovozlarni eshitish, siz ko’rmagan, og’zingizga qo’ygan yoki hidlagan narsalarni hidlash va tatib ko’rish, ba’zan esa ularning hammasini birgalikda.

Gallyutsinatsiyalar har doim qandaydir kasallikning alomati bo‘lib, ular ko‘p sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin. Ammo idrok etish buzilishining yana bir turi bor – bu “kulrang maydon” – bu og’riqli bo’lishi mumkin yoki bo’lmasligi mumkin. Buillyuziya haqiqatda mavjud bo‘lgan qo‘zg‘atuvchining buzilgan idrokidir.

Klassik misol: kimdir palto va shlyapa bilan javon o’rnatilgan xonaga kiradi va bir lahzaga unga bu odamdek tuyuladi. Miya ko’p hollarda bunday “idrok xatolarini” tezda tuzatadi, ammo illyuziyalar doimiy bo’lib qoladigan og’riqli holatlar ham mavjud.

“SALOM, YERDOSHLAR”

Esimda, bir qishda men bir bemorni nogironlar komissiyasiga olib borgan edim, u daraxt shoxida qor ko’pirtirilganini ko’rdi.

—Oh, doktor, qara — o‘zga sayyoralik!
—Ha, juda o‘xshash.

Lekin u rostdan ham bu qor ko‘chkisida unga qarab qo‘l siltab turgan yashil odamni ko‘rdi… xo‘sh, o‘zga sayyoraliklar nimaga qo‘l silkityapti. Qo’l bilan? Chodirmi? Tushundingizmi.

Aytgancha, biz hammamiz illyuziyalardan faol foydalanamiz, ayniqsa ayollar: men vertikal yupqa chiziqlar bilan polga bo’yli ko’ylak kiydim – va bu raqam ingichka bo’lib tuyuladi; ko’kragida chiziqlar bilan kozokni tanladim – va ko’krak kattaroq ko’rinadi.

Gallyutsinatsiyalarning ekzotik turlari mavjud, masalan, gipnagogik va gipnopompik (bu so’zlarga o’xshamaydi, to’g’rimi?). Bu uyquga ketish va uyg’onish paytida, mos ravishda, odam deyarli uxlab qolganda, lekin hali uxlamaganida paydo bo’ladigan gallyutsinatsiyalardir.

Odatda, ular uyquning boshida paydo bo’ladi va tez o’tadi. Ammo ba’zi miya shikastlanishi bilan, masalan, ular juda barqaror bo’lishi mumkin.

MO‘JIZALAR MAMLAKATI

Bemor menga Cheshir mushukining xona bo’ylab yurib, uni uxlatayotgani va keyin havoga erigan, tabassum qoldirgani haqidagi vahiylarni tasvirlab berdi.