G’azab insonning asosiy tuyg’ularidan biri bo’lib, u ko’pincha ogohlantirishlarga, tahdidlarga yoki adolatsizlik tuyg’usiga javoban paydo bo’ladi. Bu his-tuyg’u o’zini turli darajada namoyon qilishi mumkin, engil asabiylashishdan zo’ravonlik bilan tajovuzga qadar. G’azab inson hayotida muhim rol o’ynaydi, chunki u xavfli vaziyatlarga javob berishga, o’z manfaatlarini himoya qilishga va harakat qilish motivatsiyasini oshirishga yordam beradi. Biroq, haddan tashqari va nazoratsiz g’azab salomatlik va munosabatlarning salbiy oqibatlariga olib kelishi mumkin.Tinchlik boʻyicha Nobel mukofoti laureati Kaylash Satyarthi “uning barcha buyuk gʻoyalari gʻazabdan tugʻilgan”, dedi. G’azab – bu kuch, g’azab – energiya va tabiat qonuni shundaki, energiya hech qachon yaratilmaydi, hech qachon yo’qolmaydi va hech qachon yo’q bo’lib ketmaydi”. Va uni qo’llash va ishlatish kerak.Uyatchan va stressli zamonaviy hayotda g’azab bizning hissiy farovonligimizda muhim rol o’ynashi mumkin. Bu bizning chegaralarimizni tabiiy aks ettiradi va bizning manfaatlarimiz va his-tuyg’ularimizni himoya qilishga yordam beradi. G’azab bizni haqorat qilganimizni, biror narsadan mahrum bo’lganimizni yoki huquqlarimiz buzilganligini his qilganimizda paydo bo’ladi. Bu energiyani faollashtiradi va bizni vaziyatni to’g’irlash uchun zarur choralarni ko’rishga undaydi.G’azab bizning chegaralarimiz yoki qadriyatlarimizning buzilishini ham ko’rsatishi mumkin. Bu bizning noroziligimizni ifoda etishga yordam beradi va boshqa odamlarni muammoni yoki haqiqatni bizning e’tiborimizga etkazishga majbur qiladi. Agar g’azab bo’lmasa, biz o’zimizni va yaqinlarimizni yomonlikdan himoya qila olmasligimiz mumkin.G’azab bizga chegaralarni belgilash va yuzni o’rnatish, o’zimizni va manfaatlarimizni himoya qilish imkoniyatini beradi. Bu his-tuyg’u bizga nomaqbul vaziyatlarni o’zgartirish uchun yanada samarali va baquvvat harakat qilishimizga yordam beradi. Shunday qilib, g’azab shaxsiy va ijtimoiy maqsadlarga erishish uchun kuch bo’lishi mumkin.Bundan tashqari, g’azab ichki o’sish va o’z-o’zini yaxshilash manbai bo’lishi mumkin. Bu bizni reaktsiyalarimiz va kelajakda qanday harakat qilishni xohlayotganimiz haqida o’ylashga undaydi. G’azab o’z ustimizda ishlashimiz va yaxshilashimiz uchun o’zimizning zaif va kamchiliklarimizni ko’rishimizga yordam beradi.G’azab yoki tajovuzkorlik hissi bilan kurashish uchun vaziyatga tushunish va hamdardlik bilan yondashish kerak. G’azabni kuchaytirish o’rniga, muammoni tushunishga va hal qilishga yordam beradigan savollarni berishingiz mumkin. Bu erda foydali bo’lishi mumkin bo’lgan ba’zi savollar:Sizning g’azablanishingizga nima sabab bo’ldi?Bu savol muammo yoki tirnash xususiyati manbasini aniqlashga yordam beradi.Qanday aniq harakatlar yoki so’zlar sizni g’azablantirdi?Voqealarning batafsil tavsifi nima bo’lganini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.G’azablanganingizda o’zingizni qanday his qilasiz?Bu savol g’azab bilan bog’liq jismoniy va hissiy tuyg’ularni tasvirlashga yordam beradi.Bunday vaziyatda eng yaxshi natija qanday bo’ladi?Bu savol vaziyatni qanday yaxshilashga e’tiboringizni qaratishga yordam beradi.Vaziyatga boshqa tomondan qarashga harakat qila olasizmi?Bu savol boshqa odamlarning pozitsiyalari haqida fikr yuritishga va murosaga erishishga yordam beradi.Ushbu vaziyatga javob berishning qanday muqobil usullarini taklif qilishingiz mumkin?Vaziyatga tajovuzkorlik qilmasdan javob berishning turli usullarini o’ylab ko’ring.Kelajakda shunga o’xshash vaziyatlarni oldini olish uchun qanday uzoq muddatli qadamlar qo’yishingiz mumkin?Shunga o’xshash muammolar paydo bo’lishining oldini olish haqida o’ylab ko’ring. |
Hayotingizdan afsuslanmaslikka yordam beradigan 9 ta maslahat: Keksalikdan qo’rqish va hayotni behuda o’tkazish hissi – bu yosh bilan ortib boruvchi umumiy tajriba. Ular bilan qanday kurashish kerak?
Yoshimiz o’tgan sari imkoniyatlar kamayib, ko’proq qiyinchiliklar paydo bo’ladi. Bizning sog’lig’imiz yomonlashadi, bizda kamroq va zaifroq energiya qoladi va biz nima qilishga vaqtimiz yo’qligini va nimani o’zgartirishni xohlayotganimiz haqida o’ylashni…