G’azab nima va u nima uchun paydo bo’ladi?

G’azab juda ko’p sonli mutlaqo ijobiy bo’lmagan hissiyotlar bilan chambarchas bog’liq. Bularga asabiylashish, hasad, qayg’u, xafagarchilik, melanxolik va qayg’u kiradi. Bu holatda eng yaqin tuyg’u – bu g’azab. Shu bilan birga, g’azab hissiyot ekanligini tushunish kerak va g’azab allaqachon affektiv xususiyatga ega bo’lib, bu g’azabning eng kuchli namoyon bo’lishi hisoblanadi. G’azab va g’azabning natijasi tajovuzkorlikdir.

G’azab nima?

G’azab tananing tashqi ogohlantirishlarga, xavf yoki ma’lum shaxsiy chegaralarning buzilishiga qarshi himoya reaktsiyasi sifatida ishlaydi. Har bir inson hayotida shunga o’xshash his-tuyg’ularga qayta-qayta duch keladi. Asosiysi, g’azabning xarakter xususiyatiga aylanishiga va hayotingizni buzishiga yo’l qo’ymang. Bunday holda, shaxs nafaqat o’zidan, balki boshqa odamlardan ham norozilikni his qiladi. Bunday vaziyatlarda siz surunkali g’azabdan xalos bo’lish uchun hamma narsani qilishingiz kerak.

Ushbu noxush tuyg’u gormonlar tomonidan ham yuzaga kelishi mumkin, shuning uchun xatti-harakatni sozlash ba’zan kerakli natijaga olib kelmaydi. Gormonal nomutanosiblik quyidagi holatlarda yuzaga kelishi mumkin:

• Agar biror kishi spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilsa.
• Juda faol yoki passiv turmush tarzini olib boradi.
• To’g’ri ovqatlanmaydi.
• Sog’liq muammolari bor.

Gormonal muvozanatni keltirib chiqaradigan muammoni aniqlash va keyin uni bartaraf etish uchun siz bir nechta mutaxassislar tomonidan tekshiruvdan o’tishingiz kerak bo’ladi. Bu psixiatr, narkolog, endokrinolog yoki dietolog bo’lishi mumkin.

Nega g’azab xavfli?

Hissiyot katta zarar keltiradi:

• G’azab nafaqat boshqa odamlar bilan munosabatlarni, balki insonning o’zini ham buzishi mumkin. Shu bilan birga, salbiy his-tuyg’ularni ushlab turish yaxshi narsa keltirmaydi.
• G’azab turli kasalliklarga olib kelishi mumkin. Bunday holda, psixosomatika o’ynaydi. Bu oiladagi, ishdagi va do’stlikdagi munosabatlarga juda salbiy ta’sir qiladi.
• Ba’zi hollarda g’azab o’z-o’zini yo’q qilish yoki o’z-o’zidan tajovuzga aylanishi mumkin.

Siz imkon qadar tezroq his-tuyg’ulardan xalos bo’lishingiz va atrofingizdagi odamlarga salbiy ta’sir ko’rsatmaslik uchun o’zingizni doimo nazorat qilishga harakat qilishingiz kerak.

G’azablanish sabablari

Ko’pincha, bu tuyg’u insonning noroziligi natijasida paydo bo’ladi. Hayotning ushbu bosqichida sizni nima ko’proq tashvishga solayotgani, nimani olishni xohlayotganingiz haqida o’ylashingiz kerak.

Ikkinchi, kam uchraydigan sabab – bu og’riq, qo’rquv yoki xafagarchilikni yashirish. Ko’pincha o’ziga va o’z kuchiga ishonmaydigan odamlar g’azablanishadi. Ular eng yaxshi himoya – bu hujum, degan tamoyil asosida yashaydilar. Bundan tashqari, g’azab zaiflik, barqarorlik yo’qligi, psixologik travma va turli xil muammolarning birinchi belgisidir.

Hissiyotlarni ozod qilish

Biror kishi uzoq vaqt davomida g’azabni bostirishga harakat qilishi mumkin, ammo ertami-kechmi oxirgi somonning lahzasi keladi. Shuning uchun, muntazam ravishda his-tuyg’ularingizni yo’qotishga arziydi, bu sizning hayotingizni soddalashtiradi va atrofingizdagi odamlarni salbiy ta’sirlardan himoya qiladi. Buning uchun sizni tinchlantiradigan faoliyatni tanlashingiz kerak. Ba’zi odamlar ovqat pishirishni, uyni tozalashni, rasm chizishni yoki biron bir ijodiy ish bilan shug’ullanishni boshlaydilar. Boshqalar zımba sumkasini urish yoki sport zaliga tashrif buyurishlari kerak. O’zingiz uchun eng maqbul variantni tanlash muhim, bu salbiy his-tuyg’ularning imkon qadar tezroq chiqishiga imkon beradi.

Xulq-atvorni sozlash

Portlashning oldini olgandan so’ng, xatti-harakatlaringizni qanday sozlash haqida o’ylashingiz mumkin:

• G’azabning oqibatlari qanchalik zararli bo’lishini o’ylab ko’ring. Olimlar uning tanaga ta’siri juda salbiy ekanligini va yurak-qon tomir tizimi bilan ko’plab muammolarni keltirib chiqarishi mumkinligini isbotladilar. Bundan tashqari, g’azab odamlar bilan munosabatlarga, ish va sog’likka ta’sir qiladi, erta o’limga, shuningdek, yolg’izlikka olib keladi.
• G’azabning haqiqiy sababi har doim insonning ichida bo’ladi. Masalan, bu yomon xo’jayin emas, bu sizning tanlangan ishdan noroziligingizdir. Agar, aslida, rahbariyat sizni xuddi shunday tanqid qilsa, unda bu holda muammoni bartaraf etish uchun ishni o’zgartirish kifoya. Ba’zi odamlar o’zlarining konfor zonasidan chiqib ketishdan qo’rqishadi, lekin ba’zida bu yagona to’g’ri yo’ldir.
• Sizning noroziligingizni yashirish yoki biror narsa so’rashdan qo’rqishning hojati yo’q. Buni iloji boricha madaniyatli qilish kerak. Bundan tashqari, suhbatdoshning odatlari va xarakteri haqida hech bo’lmaganda bir oz ma’lumotga ega bo’lish tavsiya etiladi. To’g’ri muloqot qilish, shuningdek, his-tuyg’ularingizni his qilish va nazorat qilish qobiliyati juda katta rol o’ynaydi.
• G’azab paydo bo’la boshlagan paytlarda siz portlashdan keyin paydo bo’lgan umidsizlik va sharmandalik haqida o’ylashingiz kerak. Albatta, ba’zi odamlar his-tuyg’ularini ifoda etgandan keyin qandaydir ozodlikka ega bo’lishadi, lekin ular, qoida tariqasida, hech qanday muammoni ko’rmaydilar va bu holatda faqat qoniqish his qiladilar.
• Hazil va nekbinlik tuyg’usini rivojlantiring. Bunday odamlar uchun hayot ancha osonlashadi va voqealarning o’zi yanada quvonchli bo’ladi.
• G’azab stressli vaziyatlarga o’ziga xos javob bo’lishi mumkin, shuning uchun hayotingizda ular imkon qadar kamroq bo’lishini ta’minlash uchun hamma narsani qilishingiz kerak.