v

Guruh polarizatsiyasi tushunchasi nima? Uning o’ziga xosligi shundaki, guruhda bo’lgan odam ko’pincha o’z fikrini qattiqroq belgilashga moyil bo’ladi. Natijada, munozara ishtirokchilarni dastlabgidan ancha murakkabroq bo’lgan muayyan harakatlar qilishga olib keladi.

Guruh polarizatsiyasining nozikligi nimada?

Bu hodisa, muhokamadan so’ng, asl munosabatlarga qaraganda ancha ekstremal bo’lgan munosabat yoki qarorlar qabul qilinganda yuzaga keladi. Polarizatsiya xavf darajasining oshishi bilan sodir bo’lishi mumkin. Ikkinchi variant – konservatizm darajasini oshirish.

Har bir inson turli xil muammolar yoki vaziyatlarga nisbatan o’z nuqtai nazariga ega. Biz qarorimiz haqidagi savolga javob berishimiz va uni tushuntirishimiz mumkin. Natijada, tadqiqot shuni ko’rsatdiki, agar inson jamoaviy muhokamada qatnashsa, bizning fikrimiz o’zgarishi mumkin.

Keling, misol keltiraylik. Bir kishi hayvonlar bilan tashrif buyuruvchilarni qabul qilmaydigan yirik supermarketlar yomon deb o’ylaydi. Uning fikri juda yumshoq ifodalangan. Uning bu borada jiddiy o‘ylari ham bo‘lmagan bo‘lishi ham mumkin. Ammo agar u ushbu mavzu dolzarb bo’lgan kompaniyaga joylashtirilsa, unda o’zini topadigan odam o’z fikrini keskinroq ifodalay boshlaydi.

Biroq, agar u ushbu mavzu faol muhokama qilinadigan kompaniyaga joylashtirilsa, muhokama oxiriga qadar u nafaqat bolalar go’zallik tanlovlariga butunlay qarshi bo’lib qolishi, balki bu fikrini yanada qattiqroq ifodalay boshlashi ehtimoli katta.

Bu fikr qaerdan paydo bo’ldi?

Shunga o’xshash hodisaning asl nomi o’tgan asrning 60-yillarida Jeyms Stoner tufayli paydo bo’lgan. U xuddi shu atamani “xavf o’zgarishi” deb atagan. Ya’ni, guruhning bir qismi sifatida qabul qilingan qarorlar, bir kishi qabul qilgan qarorlarga qaraganda ancha xavfli edi.

Guruh polarizatsiyasining sabablari nima bo’lishi mumkin?

Ijtimoiy taqqoslash. Inson boshqalardan yomon bo’lishni xohlamaydi

Axborot ta’siri. Olomon ichida odamni tajovuzkorroq harakat qilishga ishontiradigan bahslar bo’lishi mumkin.