Behruzbek Hamidov
Hissiy shaxs turi nima?
Psixologiyada emotsionallik hissiy reaktivlikning yuqori darajasi hisoblanadi. Bunday psixotipdagi odam salbiy va ijobiy hodisalarni juda kuchli boshdan kechiradi. Bunday odamning barcha tajribalari yuzida tasvirlangan va u ularni yashira olmaydi. Psixologlar, bolalikdagi salbiy hodisalar bunga ta’sir qilishi mumkinligiga aminlar.
Leonhard birinchilardan bo’lib shaxs turlarining tipologiyasi va ta’rifini ishlab chiqdi. Bugungi kunga qadar psixologlar hissiy tipning shakllanishi sabablarini to’liq aniqlay olmadilar. Ulardan ba’zilari, hissiyotlarga moyil bo’lgan odam allaqachon zaif asab tizimi bilan tug’ilgan deb hisoblashadi. Bu bachadonda yotqizilgan degan nazariya ham mavjud. Misol uchun, homilador ayol tez-tez yig’lab, ikkinchi yarmi bilan janjallashganda. Psixotipning shakllanishiga tarbiya kam ta’sir ko’rsatmaydi. Axir, agar chaqaloq o’z his-tuyg’ularini bostirishga odatlangan bo’lsa, bu xatti-harakat balog’at yoshiga o’tadi.
Ayollarda aksentatsiyaning emotsional turi uyatchanlik, uyatchanlik va hayo ko’rinishida namoyon bo’ladi. Bunday xonimlar hech narsani ko’rsatishni yoqtirmaydilar va odamlar oldida yig’lashga qodir. Erkaklar bilan bu holatda bu ancha qiyin, chunki ular his-tuyg’ularini ko’rsatishga odatlanmagan. Bunday xatti-harakatlar bolalik davrida, ota-onasidan yig’lamaslik va his-tuyg’ularni ko’rsatmaslik kerakligini eshitganda paydo bo’ladi.
Xulq-atvor xususiyatlari
Radikal tuyg’u har doim faol imo-ishora qiladi va hissiyot bilan gapiradi. Bu odamda juda ko’p ichki energiya borligini anglatishi mumkin. Bunday odam mehribon va do’stona, mojarolarga aralashmaslikka harakat qiladi. Shaxsning hissiy tipidagi xatti-harakatlarning asosiy xususiyatlarini quyidagi tarkibiy qismlar deb hisoblash mumkin:
- odamlarga bog’lanish;
- yangidan qo’rqish;
- har qanday hodisalarga haddan tashqari keskin munosabat;
- fidoyilik uchun sevgi;
- hissiy labillikka moyillik;
- etakchi bo’lishni istamaslik;
- yaxshi sezgi.
Hissiyotli odam bilan muloqot qilish mumkin, lekin masxara va noaniq iboralardan qochib, suhbatda to’g’ri tuzilmani qurish kerak. Bunday odam bilan muloqot qilishni boshlashdan oldin, siz iboralarni va suhbat mavzusini diqqat bilan ko’rib chiqishingiz kerak. Bunday odamlarning his-tuyg’ularini e’tiborsiz qoldirmang, chunki ko’pincha boshqalarning e’tiborsizligi psixologik muammolarga olib kelishi mumkin.
Izzattillo Islomov
