Hissiyotlar

Tuyg’ular – bu bir zumda paydo bo’ladigan va xuddi shunday tez yo’q bo’lib ketadigan qo’zg’atuvchiga ruhiy reaktsiyalar. Ular biologik xususiyatga ega va ularni qo’zg’atadigan namoyonlarga qarab ifodalanadi. Tuyg’ularga g’azab, qayg’u, umidsizlik, quvonch, xafagarchilik kiradi.

Hissiyotlarning funktsiyalari

Salbiy his-tuyg’ularni boshdan kechirgan yoki portlovchi temperamentga ega bo’lgan odam ko’pincha psixikaning “kiruvchi” tarkibiy qismlaridan xalos bo’lish qanchalik yaxshi bo’lishini o’ylaydi. Biroq, his-tuyg’ular bir qator muhim funktsiyalarni bajaradi, ularsiz insonning tashqi dunyo bilan to’g’ri o’zaro ta’sirini tasavvur qilib bo’lmaydi:

Normativ

Uning ikkinchi ismi menejer. Ikkinchisi, bu ijobiy yoki salbiy hissiy tajribalar bizning xatti-harakatlarimizni belgilab beradigan, muayyan harakatlar uchun rag’batlantiruvchi omil bo’lishi bilan bog’liq. Bizning barcha harakatlarimiz salbiy his-tuyg’ulardan qochishga va turli xil zavqlardan bahramand bo’lishga qaratilgan.

Hisoblangan

Unga rahmat, odam do’st va dushmanni, yaxshi va yomonni tezda tushunadi.

Himoya-mobilizatsiya

Tuyg’ularning vazifalaridan biri odamni yaqinlashib kelayotgan xavf haqida ogohlantirish va tanamizning himoya mexanizmlarini safarbar qilishdir.

Signal (ekspressiv)

Biz og’zaki bo’lmagan muloqotda foydalanadigan imo-ishoralarni aniqlaydigan hissiyotlar. Bu imo-ishoralar boshqalarga ma’lum voqealarga qanday munosabatda bo’lganimizni ko’rsatadi.

Sintezlash

Hissiyotlar, hodisalar, hodisalar, tasvirlar orqali xotirada yaxshiroq saqlanadi. Kerakli ma’lumotni eslab qolishning eng yaxshi usuli uni hissiy tekislikda boshdan kechirishdir.

Hissiyotlar

Hissiyotlar ham aqliy apparatning muhim tarkibiy qismidir. Biroq, his-tuyg’ulardan farqli o’laroq, ular chuqur va uzoq davom etadi.

Tuyg’ular insoniy qadriyatlarda, boshqa odamlarga munosabatda namoyon bo’ladi. Ular aks ettirish natijasida, tajribalar, hayotiy tajribalar ta’sirida paydo bo’ladi. Ular nisbiy doimiylik va kamdan-kam o’zgaruvchanlik bilan ajralib turadi.

His-tuyg’ularga quyidagilar kiradi:

• sevgi – romantik sheriklar, bolalar, ota-onalar uchun;
• burch – qarindoshlarga, jamiyatga nisbatan;
• do’stlarga, turmush o’rtoqlarga, g’oyalarga sadoqat;
• oila, bolalar, ish uchun javobgarlik;
• ilhom – sevimli ishingizda, ijodiy.

Tuyg’ularni his-tuyg’ulardan qanday ajratish mumkin?

Psixologiyani o’rganmagan odam ko’pincha his-tuyg’ularni va his-tuyg’ularni chalkashtirib yuboradi. Biroq, ular ko’p jihatdan farqlanadi.

Asosiy farqlardan biri bu muddatdir. Hissiyotlar qisqa vaqt ichida amalga oshadi. Tuyg’ular tabiatda doimiydir.

Tuyg’ular ong, tahlil, his-tuyg’ular esa o’z-o’zidan paydo bo’lishi bilan tavsiflanadi.

Tuyg’ular, his-tuyg’ulardan ko’ra, kayfiyatga ta’sir qiladi.

Tuyg’ularning o’ziga xos xususiyati shundaki, boshqalar uzoq vaqt davomida ularning namoyon bo’lishini kuzatmasligi mumkin. Tuyg’ular darhol yuz yoki imo-ishoralarda aks etadi.

Agar his-tuyg’ular tabiatda chuqur bo’lsa, unda his-tuyg’ular yuzaki bo’ladi.

O’z-o’zini nazorat qilishda ham farqlar mavjud. Tuyg’ularning, his-tuyg’ularning tashqi uzatilishini nazorat qilish realdir – yo’q.

Shunday qilib, his-tuyg’ular va his-tuyg’ular ikki xil, ammo o’zaro bog’liq hodisadir. Ular inson psixikasining muhim tarkibiy qismlari bo’lib, har qanday ekologik sharoitda ishlashga yordam beradi. Ularning yordami bilan shaxs hodisalarni, odamlarni baholashi, o’ziga xos qadriyatlar tizimini shakllantirishi, o’zini turli xil tashqi ta’sirlardan himoya qilishi mumkin.