olg’on gapirayotgan odamni aniqlash juda qiyin. Siz, shubhasiz, odamning ko’zlari chaqnayaptimi yoki yo’qmi, odam nutqida pauza qilyaptimi yoki barmoqlarini qimirlayaptimi – bu xususiyatlar yolg’onchiga xosdir. Ammo hamma narsa individualdir: biri har qanday vaziyatda umuman shunday yo’l tutadi, ikkinchisi mutlaqo xotirjam ko’rinish bilan baland ertaklarni to’qiydi.
Gollandiyalik psixolog Bruno Verschuer: “Ko’pincha odamlar qisqa vaqt ichida barcha “ishoralarni” to’g’ri baholay olmaydilar, ular asosida odam yolg’on gapiradimi yoki yo’qmi, aniq xulosalar chiqara olmaydi”. “Analizator, shuningdek, “gumonlanuvchi” ning tashqi ko’rinishi va tashqi ko’rinishi haqida miyaga mustahkam o’rnashgan stereotiplar bilan chalkashib ketadi. Ular vaziyatni yanada chalkashtirib yuborishi mumkin”.
Doktor Verschuer u va uning hamkasblari yolg’onni hisoblashning yana bir usuli samaradorligini o’rgangan tadqiqotning bosh muallifi edi. Nufuzli jurnalda chop etilgan maqoladaTabiatning inson xulq-atvori, olimlar aytadilar: birinchi navbatda, hikoyadagi tafsilotlar soniga e’tibor berish kerak.
Psixologlar tajriba natijasida shunday xulosaga kelishdi. Uning ishtirokchilari – qariyb 1500 kishi – talabalar kunini qanday o’tkazganligi haqidagi bir nechta yozma va video hisoblarni o’rganishlari kerak edi. Va keyin yoshlarning qaysi biri yolg’on gapirayotganini va qaysi biri yolg’on gapirayotganini taxmin qiling. Taxminchilardan so’ralgan yagona narsa bu hikoyalardagi tafsilotlar darajasiga e’tibor berish edi.