Shaxsiy psixologiyaga bo’lgan ehtiyoj

Bugungi kunda odamlar jamiyat bilan yaxshiroq munosabatda bo’lish uchun o’zlarini o’rganishga ko’proq harakat qilmoqdalar. Shaxsiyat psixologiyasi muayyan vaziyatlarda shaxsning xatti-harakatlari, his-tuyg’ulari va his-tuyg’ularini o’rganishga yordam beradi. Har kuni inson o’zining va boshqalarning harakatlarini tahlil qiladi.

Shaxsning psixologik tuzilishi

Vikipediyada ushbu tushuncha biologik, ijtimoiy va psixologik xususiyatlarning kombinatsiyasi sifatida ko’rib chiqiladi. Shaxsning ruhiy xususiyatlariga quyidagilar kiradi:

  1. Temperament. Bu insonning xatti-harakatlariga ta’sir qiladi. Melanxolik odamlar juda zaif odamlardir, xoleriklar – beozorlik va tirishqoqlik bilan ajralib turadi, flegmatiklar – xotirjam va passiv, sangviniklar – hamma bilan umumiy til topa oladigan quvnoq odamlar.
  2. Xarakter. Bu inson xulq-atvoriga ta’sir qiluvchi individual xususiyatlar tizimini nazarda tutadi.
  3. Shaxsning xulq-atvorini belgilovchi motivlar tizimi.
  4. Imkoniyatlar. Bu inson dahosining asosidir. Ular sevimli mashg’ulotlariga qarab juda turli yo’nalishlarda rivojlanishi mumkin.
  5. Ruhiy jarayonlar. Ular hayotning tashqi sharoitlariga qarab shakllanadi. Psixik jarayonlarga shaxs hayotining muhim qismi bo’lgan hissiyotlar kiradi.
  6. Aqliy tarbiya. Ular hayot va kasbiy tajribani shakllantirishga yordam beradi. Psixik tarbiya olingan bilim va ko’nikmalarni o’z ichiga oladi.

Shaxsning ijtimoiy tuzilishi

Bu ta’rif muloqotda ijtimoiy xususiyatlar mavjudligini nazarda tutadi. Ushbu tuzilma quyidagilar bilan tavsiflanadi:

  • xotira ishi;
  • ijtimoiy qadriyatlarning mavjudligi;
  • ob’ektlarga ta’sir qilish;
  • ob’ektiv va sub’ektiv yondashuv;
  • fikrlash va tahlil qilish qobiliyati;
  • faoliyat imkoniyati;
  • madaniy bilimlar va e’tiqodlar.

Rubinshteynga ko’ra shaxsiyat tuzilishi

Ushbu nazariyaning muallifi 3 asosiy komponentni aniqladi:

  • shaxsning manfaatlari va ehtiyojlari, shuningdek, uning ijtimoiy mohiyati;
  • insonning dunyoda mavjud bo’lishiga yordam beradigan bilim va ko’nikmalarning mavjudligi;
  • xarakter va temperamentning namoyon bo’lishi orqali individuallikni shakllantirish.

Xulosa qilib aytganda, shaxs psixologiyasining shakllanishi jamiyat bilan munosabatlarga bog’liq.

Uilyam Jeyms tomonidan shaxsiyat nazariyasi

Uilyam Jeyms ikki tomondan shaxsiyat nazariyasini yaratdi. Birinchisi empirik bo’lib, u moddiy ne’matlarni, shaxsning jamiyatdagi kasbini, shuningdek, ma’naviy shaxsni o’z ichiga oladi. Nazariyaning ikkinchi turi tashqi va ichki dunyo haqidagi bilimdir.

Psixolog o’z-o’zini hurmat qilishni ham ta’kidladi, bu shaxsiyatni shakllantirishda juda muhimdir. Agar odam o’zini o’zi qadrlash bilan bog’liq muammolarga duch kelsa, u haqiqatni to’liq baholay olmaydi.

Post Views: 66 684