Biz itni uyimizga olib kirishga qaror qilganimizda, biz birinchi navbatda uni do’st sifatida ko’rishni xohlaymiz. Ta’tilga chiqqanimizda, unga g‘amxo‘rlik qilib, noz-ne’matlar, o‘yinchoqlar bilan erkalab, sog‘lig‘ini kuzatib, shifokorga olib borsak, sog‘inamiz. Ammo uy hayvonimizga bo’lgan katta sevgimizga qaramay, biz unga bir qator talablarni qo’yamiz: biz yurish paytida itoatkorlikni, ko’rinadigan joyda qoldirilgan sevimli divan yoki poyabzalni ehtiyotkorlik bilan ishlatishni kutamiz.

Biroq, itlar har doim ham biz xohlagandek harakat qilmaydi. Ko’pgina egalar muammoni jazolash orqali hal qilishga harakat qilishadi, lekin o’zlarini chalkashtirib yuborishadi: qanday qilib siz do’st deb bilgan odamga nisbatan zo’ravonlik qo’llashingiz mumkin? Bunday ichki qarama-qarshilik tabiiydir, deydi psixoterapevt va hayvonlar psixologi Lidiya Ushakova, chunki hozirda it va odam o’rtasidagi munosabatlar o’tish davrini boshdan kechirmoqda: itning roli o’zgargan, ammo ta’lim usullari ko’pincha bir xil bo’lib qoladi.

“XX asrning 90-yillari o’rtalarigacha itning roli boshqacha edi – u yo qo’riqlagan, chorva mollarini boqgan yoki xizmat vazifasini bajargan. Itning sigir yoki echkidan unchalik farqi yo‘q edi, shuning uchun uni shunga yarasha boqib, boqishdi”, – deydi Lidiya Ushakova.

Uni mushuklarni ta’qib qilmaslik, ovqat yig’maslik, hojatxonaga faqat tashqarida borish va boshqa itlarga shoshilmaslik uchun uzoq vaqt urinishlar ko’pincha kerakli natijaga olib kelmaydi. Egasi qanday xulosaga kelishi mumkin? Masalan, u yomon xarakterga ega bo’lgan ahmoq, boshqarib bo’lmaydigan hayvonni olganiga qaror qiling.

Xulosa qilishga shoshilmaslik kerak, birinchi navbatda, mojaroning har bir ishtirokchisi o’zini qanday his qilishini tushunish kerak: siz ham, sizning uy hayvoningiz ham.

ODAMLAR ORASIDA IT O’ZIGA XOSDIR

It to’plamining tuzilishi inson oilasining tuzilishi bilan bir xil, shuning uchun it oilada o’zini tabiiy his qiladi va uning to’liq a’zosiga aylanadi.

“Itlar o’z to’plamida kim borligi haqida qayg’uradilar, ular juda yaqin aloqada bo’lishadi va begonalarni yoqtirmaydilar. Ular bir-biriga yopishadi, birga yashaydi, bir-biriga g’amxo’rlik qiladi, – deydi ekspert.

Oila itga mehr va ishonchga bo’lgan ehtiyojini qondirishga yordam beradi. Lidiya Ushakovaning ta’kidlashicha, it to’daning tajribali a’zosi deb hisoblagan egasiga bo’lgan ishonch uning xatti-harakati va itoatkorligini belgilaydi.

Har qanday oila o’ziga xos me’yorlarga va o’ziga xos muhitga ega oilaviy tizimdir. Bizning oilamiz orasida o’zini tutish tarzimiz shaxsiy fazilatlarimizga ham, oilada qabul qilingan so’zsiz qoidalarga ham bog’liq. Bizning hissiy holatimiz boshqalarning his-tuyg’ulariga ta’sir qiladi va ularning holati ham biz nimani boshdan kechirayotganimizni belgilaydi.

Oilaning to’liq a’zosi bo’lib, it oilaviy munosabatlarga aralashadi. Uning xulq-atvori nafaqat temperament va shaxsiy xususiyatlar bilan belgilanadi, balki u o’zi uchun muhim bo’lgan odamlarning turli imo-ishoralari va xatti-harakatlariga ham munosabat bildiradi, deydi ekspert.