Psixologiyada shaxs odatda nafaqat ichkaridan, balki jamiyat bilan o’zaro munosabatda ham ko’rib chiqiladi. Har bir inson har kuni ishda, uyda, do’stlari bilan vaqt o’tkazadi, shuning uchun jamoadagi psixologik iqlim juda muhimdir. Kichik jamiyatlarning har biri insonga sezilarli ta’sir ko’rsatadi, uning psixologik holatini shakllantiradi.

Psixologik iqlim nima?

Psixologik mikroiqlimni jamoadagi hissiy aloqa, ishning murakkablik darajasi va jamoa ichidagi an’analarga qarab, vaziyatni sub’ektiv baholash deb hisoblash mumkin. Mutaxassislarning fikricha, ijtimoiy, axloqiy va psixologik mikroiqlim mavjud. Birinchisi, hamkasblar o’rtasidagi ishdagi aloqalarni, ikkinchisi axloqiy me’yorlarni va guruh birligini o’z ichiga oladi.

Shakllanish qanday sodir bo’ladi?

Jamoada muvaffaqiyatli ishlash uchun ijobiy va qulay psixologik mikroiqlim hukmronlik qilishi kerak. Jamoaning to’g’ri kayfiyatini oldini olish uchun muhim shart – bu optimizm va butun guruhning o’zaro yordami. Agressiyani ko’rsatadigan pessimistik odamlar jamoaga noqulay muhit olib keladi, ishni sezilarli darajada yomonlashtiradi. Shunday qilib, jamoada yordam berishga tayyor bo’lgan odamlar qancha ko’p bo’lsa, vaziyat shunchalik yaxshi bo’ladi. Yaxshi va sog’lom munosabatlar quyidagi jarayonlarga ta’sir qiladi:

• samarali ish;
• jamoada belgilangan maqsadlarga erishish;
• jamoa ichidagi xavfsizlik va iliq munosabatlar;
• har bir xodimning samarali ishlashi.

Psixologik iqlimga ta’sir etuvchi omillar

Shaxsiy omillarga xodimning ishidan, lavozimidan va faoliyatidan qoniqish kiradi. Ba’zi odamlar o’z muhitini va faoliyatini imkon qadar tez-tez o’zgartirishi kerak. Boshqalar, aksincha, muntazam va monoton ishlarni afzal ko’radilar.

Ish joyidagi qulaylik ayniqsa muhimdir. Ba’zi odamlar diqqat markazida bo’lishlari kerak, boshqalari esa tinch va tanho burchakni afzal ko’radi. Agar barcha xodimlar ular uchun qulay sharoitlarda ishlasa, unda ish samaradorligi sezilarli darajada oshadi. Shuningdek, yorug’lik, ish stolidagi ofis jihozlari va ish joyidagi havo haroratiga e’tibor qaratish lozim.

Bo’sh vaqt huquqi – bu juda muhim nuqta. Jamoada qulay jadval yaratish, rejalashtirilgan dam olish kunlari va munosib ish haqi muhim o’rin tutadi.

Oiladagi vaziyat tashkilot ichidagi psixologik iqlimga kuchli ta’sir ko’rsatadi. Agar biror kishi uyda dam olmasa va oilasi bilan bo’lolmasa, bu uning ishiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Bunday holda, hamkasblar yordam berishi mumkin.

Xodimlarning muvofiqligi muhim ahamiyatga ega. Ishlayotgan odamlar o’rtasidagi umumiylik qanchalik ko’p bo’lsa, samarali ishga kirish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi. Harmoniya vazifani bir necha marta tezroq bajarishga yordam beradi. Bu masalada turli sohalardagi xodimlarning malakasi muhim ahamiyatga ega. Bir-biriga yaqin jamoa muvaffaqiyat kalitidir. Agar jamoada ijobiy natijalarga erishmoqchi bo’lgan ochiq va madaniyatli odamlar ustunlik qilsa, psixologik iqlim eng yuqori darajada bo’ladi.

Jamoadagi normal psixologik iqlimning muhim belgisi bu muloqotdir. Inson o’z fikrini boshqa odamlarning his-tuyg’ularini ranjitmasdan ayta olishi, suhbatdoshning kayfiyatini his qilishi kerak.