Behruzbek Hamidov
Kattalar ko’pincha yoshlar ijtimoiy tarmoqlarini kam baholaydilar, ularni vaqtni behuda sarflash deb atashadi va ular faqat yoqimli hayvonlar, raqslar va boshqa anticlar bilan videolar uchun mos deb hisoblashadi. Biroq, kulgili ko’ringan videolar yoshlar o’rtasida haqiqatan ham jiddiy muammolar va ichki tajribalar haqida muloqot qilish shakllaridan biri bo’lishi mumkin.
Masalan, yaqinda TikTokda “katta opa sindromi” faol muhokama qilina boshladi. Foydalanuvchilar istehzoli eskizlar ko’rinishida oilada ikkinchi (yoki undan ko’p) bolaning tug’ilishi ularga qanday ta’sir qilgani haqida o’z fikrlarini yozishni boshladilar.
Hozirda #olderssister xeshtegi ostida 173 milliondan ortiq kliplar mavjud. Biz ushbu sindrom haqiqatan ham bor yoki yo’qligini, bu qizlarga qanday ta’sir qilishini va nima uchun ularning kelajagi uchun xavfli ekanligini aniqlashga qaror qildik.
SINDROMNING SABABLARI
“Katta opa sindromi” – bu ko’proq ma’lum bo’lgan “katta bolalar sindromi” ning alohida holati.
Aka yoki opa-singil tug’ilishidan oldin, to’ng’ich farzand, yolg’iz bo’lib, oilaning markazi bo’lgan, ota-onasining sevgisiga shubha qilish uchun hech qanday sabab yo’q edi. Birodar yoki opa-singilning paydo bo’lishi bilan, uning fikriga ko’ra, vaziyat keskin o’zgardi – ota-onasining sevgisi boshqa birov bilan bo’lishish kerak edi.
“Taxtdan tushish travması” shunday paydo bo’ladi. Bola yagona bo’lishni to’xtatadi, hasad paydo bo’ladi va raqobat shakllanadi. Va bu normal holat, bu biologik va psixologik jihatdan aniq, – deydi psixolog va psixoterapevt Irina Belousova.
Ko’pincha uch yoshdan olti yoshgacha bo’lgan bolalar bunday vaziyatga tushib qolishadi, ular endi Edip davrini boshdan kechirmoqdalar – ular o’zlarini aniqlashni o’rganadilar, o’zlarining “men”lari bilan kelishadilar. Ota-onalar boshqa bolalarga ko’proq vaqt ajratadigan vaziyatda, bola o’zini o’zi belgilash va juda erta mustaqillik bilan bog’liq qiyinchiliklarni boshdan kechiradi va muammoning sababini o’zidan izlay boshlaydi.
Izzattillo Islomov
