Behruzbek HamidovKechiktirish va dangasalik ko’pincha chalkashib ketadi, ammo bu ikki xil muammodir. Dangasalik – bu ishlarni bajarishga umumiy ishtiyoqning yo’qligi, kechiktirish esa muhim vazifalarni bajarish istagi bo’lishiga qaramay, ularni kechiktirishdir.
Dangasalik: belgilar va ko’rinishlar
Dangasalik mas’uliyatni o’z zimmasiga olishni istamaslik, qat’iyatsizlik va tashabbussizlikda namoyon bo’ladi. Bu odam tashqi sharoitlar va ichki motivatsiyalardan qat’i nazar, muntazam ravishda ish va harakatlardan qochadigan holat.
Kechiktirish: harakatda vaqtinchalik kechikish
Dangasalikdan farqli o’laroq, kechiktirish vaqtinchalik hodisadir. Bunga stress, ortiqcha yuk, muvaffaqiyatsizlik qo’rquvi yoki topshiriqda aniqlik yo’qligi sabab bo’lishi mumkin. Kechiktirish, ishlashga bo’lgan ishtiyoqning yo’qligi emas, balki ichki yoki tashqi to’siqlar tufayli kechikish boshlanishini bildiradi.
Asosiy farqlar
- Motivatsiya: Dangasalik umuman motivatsiyaning yo‘qligi bilan tavsiflanadi, shu bilan birga ishni bajarish istagiga qaramay kechikish sodir bo‘lishi mumkin.
- Vaqtinchalik: Kechiktirish odatda vaqtinchalik, dangasalik esa doimiyroq holat bo‘lishi mumkin.
- Ichki va tashqi omillar: Dangasalik ko‘pincha shaxsiy xususiyatlar bilan bog‘liq bo‘lsa, kechikish tashqi sharoitlar natijasi bo‘lishi mumkin.
Kechiktirish charchoq belgisi sifatida
Kechiktirish tananing resurslari tugashining ko’rsatkichi bo’lishi mumkin. Bu ko’pincha jismoniy va ruhiy kuchni tiklash zarurligini bildiradi. Kechiktirish har doim ham “yomon odat” emas, balki chuqurroq muammolarning belgisi bo’lishi mumkinligini tushunish muhimdir.
Resurslarni tiklash va kechikishlarni bartaraf etish
Kechiktirishni engish uchun tananing resurslarini tiklash uchun sharoit yaratish muhimdir:
- Ish joyi tashkiloti: Biz ishlayotgan joy unumdorligimizga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Qulay va sokin muhit yaratish stressni kamaytirishga va diqqatni jamlashni oshirishga yordam beradi.
- Dam olish va ish rejimini tartibga solish: kuchni tiklash uchun ishdan tanaffus qilish kerak. Har soatda qisqa tanaffuslar qilish energiya va diqqatni jamlashga yordam beradi.
- Emosional holatni boshqarish: Kechiktirish ko’pincha salbiy his-tuyg’ular bilan bog’liq. Salbiy munosabat va his-tuyg’ulardan xalos bo’lishga harakat qilish sizning harakat qilish qobiliyatingizni sezilarli darajada yaxshilaydi. Bunda meditatsiya usullari, diqqat va dam olish usullari yordam beradi.
- Haqiqiy maqsadlar qo‘ying: Vazifalarning haddan tashqari yuklanishi va real bo‘lmagan umidlar kechiktirishni kuchaytirishi mumkin. Erish mumkin bo’lgan maqsadlarni qo’yish stressni qo’shmasdan, kechiktirishni asta-sekin engishga yordam beradi.
- ImTT terapiyasi: Tasvirni o‘zgartirish terapiyasi muzlash (kechikish) tuyg‘ularini engishning samarali usuli hisoblanadi. Bu holatni saqlab qolish uchun zarur bo’lgan energiya potentsialini yumshoq va tez chiqaradi.
Kechiktirish va dangasalik turli xil yondashuvlarni talab qiladigan turli hodisalardir. Kechiktirishning sabablarini tushunish va tananing resurslarini faol ravishda tiklash bu muammoni bartaraf etishga yordam beradi. Ijobiy ish muhitini yaratish va hissiy holatingizni boshqarish kechiktirishga qarshi kurashning asosiy jihatlaridir.
Izzattillo Islomov
