Ular uzoq vaqtdan beri faqat savdo joyi bo’lishni to’xtatdilar. Yil bo‘yi chiroqlar bilan yaltirab turgan yangi yil archasidan ham yomoni yo‘q, bizga ulkan eshiklarini ochadigan savdo markazlari (ayniqsa qishki sotuvlarda keng), butik va restoranlarni, dehqon bozorlari va sport zallarini, bolalar maydonchalari va kinoteatrlarni bir tom ostida birlashtirgan. . Biz u erga dam olish, dam olish, “odamlarni ko’rish va o’zimizni ko’rsatish” va … xarid qilish uchun ham boramiz.
O’lchovdan tashqari
“Men savdo markazlarisiz nima qilishimni tasavvur qila olmayman”, deb tan oladi 27 yoshli Arina, otorinolaringolog. “Ishdagi og‘ir kundan so‘ng, ba’zan u yerda bir yarim soat vaqtimni bir galereyadan ikkinchisiga sayr qilaman. Men dam olaman, o’zimga keldim, bilaman, bu erda hamma meni ko’rganidan xursand yoki hech bo’lmaganda odobli. Xarid qilish haqida nima deyish mumkin? “Albatta, men nafaqat kerakli narsalarni sotib olaman. O’zimni xursand qilish uchun qo’lqoplar, lekin ba’zida moda sumka yoki palto meni vasvasaga soladi.” Arina muammoni ko’rmaydi: “Men bu pulni topaman, nega uni sarflamasligim kerak!”
Darhaqiqat, do’stona sotuvchilar bizni diqqat markazida ekanligimizni his qilishadi va sarflangan mablag’ o’z-o’zini hurmat qilish uchun to’lash uchun unchalik katta narx emas. Ammo bunga rozi bo’lgan holda, “Pul bilan munosabatlar” treningi muallifi, psixodramatist Stanislav Efremov hali ham yaxshi munosabatlarning boshqa manbalarini izlashni taklif qiladi: do’stlar bilan uchrashuvlar, massaj, kurort. “Siz boshqa birovga har safar bir xil sovg’a bermaysiz, shunday emasmi?” O’zingizga sovg’alaringiz xilma-xil bo’lsin! Bu esa har qanday xatti-harakatlarga qaram bo’lib qolmaslikka yordam beradi.”
Xarid qilish ichki bo’shliqni to’ldirish usuliga aylanadi
35 yoshli Larisa, sport markazining ma’muri, muvaffaqiyatga erisha olmaganga o’xshaydi: “Men obsesif xaridorman! – deydi u o’zi haqida. “Men muntazam ravishda qarzga botib qolaman, keyin ko’pincha bu vazalar, to’plamlar, ko’ylaklarni beraman yoki shunchaki tashlab yuboraman.” Ammo Larisa to’xtata olmaydi.
Kundalik hayotda biz bu hodisani shopaholizm deb ataymiz, ammo klinik atama ham mavjud – oniomaniya. Psixoanalitik yo’naltirilgan psixoterapevt Tatyana Poddubnaya: “Bu obsesif ehtiyojlarsiz narsalarni obsesif sotib olishdir”, deb tushuntiradi. – Oniomaniya boshqa giyohvandliklarga o’xshaydi. Undan azob chekayotgan har bir kishi o’z harakatlarini nazorat qila olmaydi, xaridlarsiz apatiyaga tushib qoladi va ular sarflay boshlagach, endi sekinlasha olmaydi.
Ammo go’zal narsalarga ega bo’lish quvonchi va obsesif xatti-harakatlar o’rtasida o’tib bo’lmaydigan chegara yo’q, lekin ma’lum bir davomiylik bor, u bo’ylab quvonch kamayadi va keskinlik kuchayadi. Faqat xaridor uchun emas, balki uning oilasida ham.
“Men shkafda ehtiyotkorman, lekin kitoblar mening ishtiyoqim”, deb tan oladi 48 yoshli tadbirkor Viktor. “Xotinim g’azablandi: nega kitoblarni yana olib kelding, ularni qo’yish uchun joy yo’q!” Va men qarshilik qila olmayman. Menga, ayniqsa, geografiya va iqtisodga oid ensiklopediyalar, ma’lumotnomalar yoqadi. Ular og’ir, yangi nashrga o’xshaydi… Xotinim to’g’ri, ularni o’qishimiz dargumon. Buni tushuntirish qiyin. Balki bolaligimda kitoblarim yetishmagandir”.