Men hamma narsani shaxsan qabul qilaman

37 yoshli stsenariy muallifi Sofiya: “Men doimo hujum ostida bo’lgandek his qilaman”. – Viloyatlar haqida hazil yoki biron bir film haqida kaustik gapni eshitishim bilanoq, o’zimdan shubhalana boshlayman! Men bir og’iz so’z aytmaydigan odamlardanman.” Ko’pchiligimiz qiyin kunlarni boshdan kechiramiz, chunki biz hamma narsada qo’lga tushamiz va har qanday somon oxirgi bo’lishi mumkin.

“Har birimiz voqelikni o’z tilimizga tarjima qilamiz”, deb tushuntiradi oilaviy psixolog Inna Shifanova. – Biz bilan sodir bo’ladigan hamma narsa (hatto to’g’ridan-to’g’ri bizga taalluqli bo’lmagan narsalar ham) bizning idrokimiz filtridan o’tadi. Voqealarni baholashdagi buzilishlar shundan kelib chiqadi”. Ammo boshqalar bizni qanday ko’rishi uchun javobgar bo’lish odati shunchaki g’alati narsa emas. Bu bizning ehtiyojlarimizni qondirishga yordam beradi: xavfsizlik, tan olish, ma’no uchun.

Menga xavfsizlik kerak. Boshqa odamning har qanday bayonotlari va reaktsiyalari doimo biz bilan bog’liqligini tasavvur qilish orqali biz o’zimizni xavfsizroq his qilamiz. Bu biz o’zimizni “men” va dunyoni hali ajratmagan boladek tutganimizda sodir bo’ladi, deb tushuntiradi Inna Shifanova. Avvaliga u onasining bir qismi, keyin u oilaning bir qismidek tuyuladi, shundan keyingina doira kengayib, o’zining “men” ni ozod qiladi. Va tashvish bizni go’daklik holatiga, sintez izlashga qaytaradi.

“Bunday munosabatlarni boshdan kechirganimizda, biz o’zimiz va boshqamiz o’rtasida hech qanday farq qilmaymiz”, deydi psixoanalist Saverio Tomasella. Ammo keyin boshqa odamning harakatlari va his-tuyg’ulari bizga avtomatik ravishda ta’sir qiladi.

O’z-o’zini hurmat qilmaydiganlar har qanday e’tiborni olishganda o’zlarini yaxshi his qilishadi.

Men tan olishni xohlayman. Agar biz jamoaviy harakatlar natijasini o’zimiznikidek qabul qilsak (masalan, ishdagi muvaffaqiyat yoki futboldagi yo’qotish), bu bizning o’zimizga bo’lgan hurmatimizni yuqori yoki past darajada tasdiqlaydi.

“Narsisistik xususiyatga ega odamlar osongina xafa bo’lishadi, – deydi Inna Shifanova, – ular har qanday mulohazalarni tanqid sifatida qabul qilishadi, go’yo ularning mavjud bo’lish huquqi so’roq qilinayotgandek. E’tiroz bildirish orqali ular o‘z borligini himoya qiladilar”. Va o’z-o’zini hurmat qilmaydiganlar, har qanday turdagi e’tibor ob’ekti bo’lsa, o’zlarini yaxshi his qilishadi. Befarqlikdan boshqa narsa!

Men ma’no izlayapman. Bizga dunyo mantiqiy va mazmunli bo’lishi kerak. Shu sababli, biz sodir bo’layotgan hamma narsa uchun javobgarlikni o’z zimmamizga olishga tayyormiz, garchi u bizga bevosita bog’liq bo’lmasa ham. “Biz o’zimizga tushunarsiz bo’lgan voqealarga o’zimizga mos ma’no beramiz”, – deydi Saverio Tomasella.