Men juda hissiyotli odamman!

Siz bu iborani tez-tez eshitasizmi? Yoki o’zingiz talaffuz qila olasizmi?

   Keling, hammamiz his-tuyg’ularni boshdan kechirganimizdan boshlaylik, chunki u tabiatga xosdir. Biz ularni bekor qila olmaymiz, keyingi safar yoki keyingi haftada boshdan kechira olmaymiz yoki faqat bizni baxtli qiladigan yaxshi narsalarni boshdan kechirishni o’rgana olmaymiz. Bu, umuman olganda, biz kam ta’sir qiladigan biologik jarayondir.

   Biroq, biz bu jarayonni payqash, tinglash, xulosa chiqarish va o’zimizni yaxshiroq bilishimiz mumkin.

   Ko’pgina psixologlar hissiyotlar bilan ishlaydi va ular orqali mijozning muhim tushunchalariga keladi, yangi tajribalarni ochish uchun omon qolishga yordam beradi.

   Biz va ichimizdagi his-tuyg’ular o’rtasidagi munosabat bolalikdan ota-onalar tomonidan shakllantiriladi. Albatta, ko’pchilik o’yin maydonchasida bolaning spatulasi olib qo’yilgan yoki Pasxa torti ishlamagan sahnani ko’rgan yoki eslagan. Uning uchun dunyoning oxiridek tuyuladi, kimdir o’lgandek baqiradi. Va, eng muhimi, u bunday his-tuyg’ularga ega. Ota-onaning muhim vazifasi unga buni ko’rsatish, shu bilan birga bu apokalipsis emasligini tushuntirishdir. Siz spatulani boshqa bolaga bir muddat berishingiz mumkin, keyin uni o’zingizga qaytarib, chaqaloqni qoniqtirmaguningizcha tortni yana tayyorlang.

   Bunday vaziyatlarda ota-onalar, agar ular o’zlarining his-tuyg’ulari bilan qanday kurashishni bilishlari sharti bilan, murabbiylar, o’qituvchilar va bolaning kelajakdagi hissiyligini shakllantiradiganlar sifatida harakat qilishadi. Unda hech qanday yomon narsa yo’qligi va his-tuyg’ularini ifoda etish va eshitish huquqiga ega ekanligiga ishonish.

   Terapiyada bu jarayon saqlanish deb ataladi.

   Afsuski, bu stsenariy ko’pincha butunlay boshqacha bo’lib chiqadi. O‘zini yomon his qilgan bolani baqiradi, la’natlaydi, his-tuyg‘ulari uchun sharmanda qiladi, keyin esa bu his-tuyg‘ularning barchasini o‘ziga singdirgan, his-tuyg‘ularini uyatli, noto‘g‘ri deb o‘ylagan odam ulg‘ayadi va umuman olganda, ularni boshqarishni o‘rganishi kerak.

   Ota-onasi bolaligida ularga dosh bera olmaganidek, u hissiy ko’rinishlarga dosh berolmaydi.

   Bunday odamlardan “Men juda hissiyotliman” yoki “Men hech qanday his-tuyg’ularni his qilmayman” degan iboralarni eshitishingiz mumkin. Ammo bu faqat ulardan omon qolish qobiliyatidir.

   Terapiyada psixolog odamga his-tuyg’ulari muhim va mutlaqo normal ekanligini payqashga yordam beradi. Ulardan qochishning hojati yo’q, uyaladigan narsa yo’q. Kelajakda siz hatto ularni sog’lom yo’llar bilan boshdan kechirishni o’rganishingiz mumkin.

  Va natija uchun, o’zingiz uchun ota-ona bo’lishni o’rganish muhim bo’ladi. Ammo jazolaydigan va uyat qiladiganlar emas, balki sizni qo’lingizdan ushlab: “Keling, yangi Pasxa tortini tayyorlaymiz”, deb aytadiganlar.