Izzattillo Islomov
Bu voqea kattalar uchun jiddiy bo’lib tuyulishi dargumon – va behuda. Axir, unda yaqinlashib kelayotgan dramaning tavsifi mavjud – biz psixoterapevtga: “Nega men haqiqatan ham biror narsaga loyiq ekanligimga ishona olmayman?”
Agar bola o’yinchoqlarini do’stlariga u bilan o’ynashni xohlasa, bu unchalik zararsiz emas va ehtimol uning ongsiz tuyg’usi haqida gapiradi: men boshqalarni qiziqtiradigan darajada qadrli emasman. Faqat bolalar bunday fikrda emas.
“Do’stlarim va men shahar tashqarisiga chiqqach, men hamma narsani o’zim tashkil qilaman – transport va ziyofat”, – deydi 40 yoshli Aleksandr. “Agar biz boulingga borsak, men hamma uchun pul to’layman … Men boshqacha qila olmayman.” O’ziga nisbatan yaxshi munosabatni boshqalardan “sotib olish” istagi qayerdan keladi? Psixoanalizning ta’kidlashicha, muammoning ildizlari har birimizda “narsissizm” deb ataladigan hodisa shakllangan erta bolalikda yotadi.
BIRINCHI UCHRASHUV… O’ZINGIZ BILAN
Biz o’zimizni o’zimizni his qilish bilan tug’ilmaganmiz, buni keyinchalik shaxsiy va samimiy mulkimiz deb hisoblaymiz. Na embrion, na chaqaloq hali bunga ega emas. Faqat 18 oyga kelib – “oyna davri” – bola o’zining “men” ni rivojlana boshlaydi. Bu uning ota-onasi – hayotidagi birinchi “boshqa” odamlar tufayli sodir bo’ladi. Bolaga ko’zguda o’z aksini ko’rsatadi: “Mana, sen!” Va u birinchi marta o’zini tanib, kuladi va quvonadi. Ushbu tanib olish tajribasini o’tkazib yuborgan, o’sib ulg’aygan bola, tushunarsiz tashvish hujumlarini boshdan kechiradi: axir, har safar oynada u notanish mavjudotni ko’radi. Frantsuz psixoanalisti Jak Lakan qo’shimcha qildi: “O’zimni sevish uchun men boshqalardan farqli shaxs sifatida mavjudligimni bilish kerak.”
Behruzbek Hamidov
