Izzattillo Islomov
Xyuston universiteti o‘qituvchisi Bren Braun o‘zining “Daring Greatly” nomli kitobida o‘zimizni uyatchan his qilishimiz va himoyasiz bo‘lib qolishimiz sabablari haqida shunday fikr yuritadi: “Biz boshqa odamlarda yalang‘och haqiqat va ochiqlikni ko‘rishni yaxshi ko‘ramiz, lekin ularga ham xuddi shunday ko‘rishlariga yo‘l qo‘yishdan qo‘rqamiz. o’zimizda. Zaiflik bu sizdagi jasorat, mendagi kamlikdir”.
ZAIFLIKNI QANDAY BAHOLAYMIZMannheim universiteti mutaxassislari Braun nazariyasini ishlab chiqish va zaiflikni bunday ikki tomonlama baholash asosida nimalar yotganini aniqlashga qaror qilishdi. Turli odamlar bu tuyg’uni qanday qabul qilishini bilish uchun olimlar bir necha yuz nemis talabalarini jalb qilishdi.
Bir qator eksperimentlar davomida talabalar o’zlarini yoki boshqa odamlarni turli xil zaiflik holatlarida tasavvur qilishdi: eng yaqin do’stlariga bo’lgan sevgisini izhor qilish, ishdagi jiddiy xatosini tan olish, sobiq xo’jayindan yordam so’rash, suzish havzasida nomukammal tanalarini ko’rsatish . Keyin ishtirokchilar vaziyatni zaiflik nuqtai nazaridan baholadilar va ular buni qanday qabul qilishlarini qayd etdilar: kuchli yoki zaiflik belgisi sifatida, intilish yoki aksincha, undan qochish kerak.
Ishtirokchilarning fikrlari bir narsada kelishib oldi: eksperimentlarda taklif qilingan har bir vaziyat, kim boshdan kechirganidan qat’i nazar, odamlarni himoyasiz holga keltirdi. Ammo Bren Braun bashorat qilganidek, talabalar zaiflikni boshqacha talqin qilishdi. Boshqa birov qiyin vaziyatda bo’lganida, ular o’zlarini zaif holatda tasavvur qilgan eksperimentlarga qaraganda, voqeani ijobiyroq qabul qilishdi.
Haqiqiy zaiflik holatini simulyatsiya qilishda xuddi shu xulosalar tasdiqlangan. Talabalarga ikki guruhga bo‘linishlari aytildi: biri tomoshabinlar oldida tayyorlanmasdan qo‘shiq kuylashi, ikkinchisi esa tomosha qilishi kerak. Ishtirokchilarni xursand qilish uchun, anketalarni to’ldirgandan so’ng, hech kim sahnaga chiqishga majbur bo’lmadi.
Behruzbek Hamidov
